Cumhuriyet İlahiyat Dergisi

Abstract

Bir âlimin ciddi uğraşlar sonucu miras bıraktığı kitabın,
yazılmasında çeşitli zorluklarla karşılaşıldığı gibi, kendinden sonraki
nesillere aktarımında da farklı bir serencamı vardır. Döneminde hangi
özellikleri dikkate alınarak ön planda bulunduğu, daha sonraki çalışmaları
nasıl etkilediği ve her şeyden önce kendinden sonraki nesle orijinal haliyle
ulaşıp ulaşmadığı gibi meseleler ilmi miras açısından son derece önemlidir. Bir
de eser asırlar önce yazılmış ve ilmi platformlarda hâlâ öncelikli olarak
kullanılan kaynak hüviyetini taşıyorsa onun günümüze intikalinin incelenmesi
alanla ilgili birikimi keşfetme adına ufuk açıcı bir çaba olarak
karşılanacaktır. Abdulvahap Özsoy’un İmam Buhâri’nin (ö. 256/870)
el-Câmiu’s-sahîh’inin sonraki nesillere naklini araştırdığı bu çalışmada, İslam
ümmetinin asırlarca ilgisine mazhar olmuş bir eserin intikalinin ilmi serüveni
konu edinilmiştir. Rivayet naklinin yanı sıra içinde rivayetlerin bulunduğu
kitap naklinin gerçekleştiği dönemdeki genel ortam, eserde incelenmeye
çalışılmıştır. Hadis ilminin en temel kaynaklarından olan Sahih- i Buhâri bu
yönüyle ele alınmıştır. Kitap adı olarak geçen ibarede “Buhârî” ifadesinin yalın
olarak kullanılması muğlaklığa neden olmaktadır. Çalışmaya konu olan eserin tam
adı yazılmasa bile el-Câmiu’s-sahîh veya es-Sahîh gibi kastedilen esere işaret
edecek şekilde ifadelerin eklenmesi kitabın içeriğine dair daha net bir intiba
uyandıracaktır. Ayrıca İmam Buhârî’nin mezkur eserinin dışında da kitaplarının
olması bu durumu gerekli kılmaktadır. Çalışma giriş, iki bölüm, sonuç ve ekler kısmından
oluşmaktadır. Yazar, son zamanlarda ülkemizdeki akademik camianın yazmalarla
arasına mesafe koyduğunu; hadis alanı özelinde nüsha farklılıklarının getirdiği
ihtilafın bundan dolayı gündeme gelemediğini belirterek çalışmasını hazırlamada
bu duruma dikkat çekme isteğinin etkili olduğunu ifade etmektedir.