Öz
The present study explores the idea of wisdom and virtue in Yesevi’s Hikmet with respect to
philosophical and spiritual arguments. Based on wisdom-centred and virtue-centred values,
this paper compares the differences and similarities between the two and how they are
reflected to contemporary arguments. Grace of God is the primary motive for self-contention,
peace, happiness and spiritual wisdom. Virtue-based approach emphasizes the satis-faction of self-will. Will to power is possible only after spiritual purification. This is part of
wisdom-based ethics unlike the virtue-based one that is based on self-control. Self-control
is significant to have full satisfaction of life. Wisdom is a full comprehension, honesty and
compassion. Such a comprehension reflects metaphysical and spiritual quality of one’s own
ethical disposition. Faith and honesty lead man to the truth. Wisdom signifies the purpose
of life thus needs re-evaluation in the contemporary context.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Cürcani, Seyyid Şerif. Kitabu’t- Ta’rifat, nşr. M.A. Bağdadi. Beyrut: Daru’n-Nefais, 1991.
- Ebül Hasan, El- Amiri. Kitabü’l Emed Ale’l- Edep, çev. Yakup Kara. İstanbul: TYEK, 2013.
- El Hemedani, Aynülkudat. Zübdetü’l Hakaik, çev. A. Kamil Cihan ve Salih Yalın. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu, 2016.
- El İsfehani, Ragıb. ez-Zeri’a ila Mekarimi’ş-Şeri’a, thk. E.Y. el- Acemi. Kahire: Daru’s-Sahve, 1985.
- Farabi. el-Medinetü’l Fadıla, çev. Ahmed Arslan. Ankara: K.B. Y., 1990.
- Farabi, Fusü’l Medeni, çev. Hanifi Özcan. İstanbul: İrfan Yayınları, 2014.
- Firuzabadi, Mecdüdün Muhamed bin Yakup. El-Kamusu’l- Muhid. Beyrut, 1986.
- Hadot, Pierre. İlkçağ Felsefesi Nedir? çev. Muna Cedden. Ankara: Dost Yayınları, 2011.
- Heidegger, Martin. Felsefe Ne Demektir, Hakikat nedir? çev. Medeni Beyaztaş. İstanbul: Efkâr Yayınları, 2004.
- Heidegger, Martin. Nedir Bu Felsefe, çev. Ali Irgat. İstanbul: AFA, 1995. Hemedânî, Hâce Yusuf. Rütbetü’l Hayat, çev. Necdet Tosun. İstanbul: İnsan Yayınları, 2016.
- İbn Manzûr, Ebu’l- Fadl Cemalüddin Muhammed bin Mükkerem. Lisanu’l- Arap. Kahire: Daru’l-Maarif, t.y.
- Kalın, İbrahim. Divanı-ı Hikmet Sohbetleri. Ankara: A.Y.Ü., 2018.
- Keklik, Nihat. Felsefenin İlkeleri. İstanbul: Doğuş Yayınları, 1982.
- Köprülü, Fuad. Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar. Ankara: Diyanet Yayınları, 1984.
- Kutluer, İlhan. “Hikmet”. http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c17/c170243.pdf adresinden edinilmiştir.
- Sühreverdî, Şehâbeddin. Cebrail’in Kanat Sesi, çev. Sedat Baran. İstanbul: Sufi Kitap, 2010.
- Sühreverdî, Şehâbeddin. Nur Heykelleri, Tasavvuf Kelimesi, Burçlar Risalesi, çev. A. Kamil Cihan. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2017.
- Şar, Güvenç. Sofistik Düşüncenin Arka Planı. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2017. Tehanevi, M.bin Ali. Keşşafü İstilahati’l- Funun. Beyrut, t.y.
- Yesevi, Ahmed. Yesevi’nin Fakr-namesi, çev. Kemal Eraslan ve Necdet Tosun. Ankara: A.Y. Ü. Yayınları, 2017.
- Yesevi, Hoca Ahmed. Divan-ı Hikmet, Hayati Bice. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2009.
- Yesevi, Hoca Ahmed. Seçme Makaleler, ed. Necdet Tosun. Ankara: A.Y. Ü. Yayınları, 2017.
Öz
Bu çalışmada Hoca Ahmed Yesevi’nin hikmet kavramına verdiği önem ve erdemi merkez
alan felsefi görüşler ile hikmeti merkez alan görüşler arasında çeşitli kıyaslamalar yapılacaktır.
Ayrıca hikmet merkezli bir ahlak ile erdem merkezli ahlaki değerler dünyası arasında
nasıl farklar olduğu ve bunun günümüze kadar gelen yansımalarına değinilecektir. Hikmet
ahlakında teselli/tatmin/mutluluk/hakka rıza en yüksek amaçtır. Oysa erdem ahlakında
nefsin/egonun mutluluğu önceliklidir. Nefse hâkimiyet ancak nefsi arındırmakla olur. Bu
da hikmet ahlakının bir gereğidir. Erdem ahlakında ise nefsi/ egoyu kontrol vardır. Egoyu
kontrol sonuçta, yine ego için yapılan bir davranıştır. Ancak hayattan gerçek bir teselli alabilmek
için nefsin hâkimiyeti önemlidir, nefsin sadece kontrol edilmesi değildir. Hikmet
zihinler için idrak, doğruluk ve merhamet demektir. Hikmet inancımızın ve ahlakımızın
metafizik ve ruhani boyutunu ortaya koyar. Doğruluk ve dürüstlük içinde yaşayabilmemiz
için bizi hakikate sevk eder. Hikmet yaptıklarımıza bir anlam ve amaç verir, bugün bu hikmet
anlayışını yeniden keşif etmemiz gerekiyor.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Cürcani, Seyyid Şerif. Kitabu’t- Ta’rifat, nşr. M.A. Bağdadi. Beyrut: Daru’n-Nefais, 1991.
- Ebül Hasan, El- Amiri. Kitabü’l Emed Ale’l- Edep, çev. Yakup Kara. İstanbul: TYEK, 2013.
- El Hemedani, Aynülkudat. Zübdetü’l Hakaik, çev. A. Kamil Cihan ve Salih Yalın. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu, 2016.
- El İsfehani, Ragıb. ez-Zeri’a ila Mekarimi’ş-Şeri’a, thk. E.Y. el- Acemi. Kahire: Daru’s-Sahve, 1985.
- Farabi. el-Medinetü’l Fadıla, çev. Ahmed Arslan. Ankara: K.B. Y., 1990.
- Farabi, Fusü’l Medeni, çev. Hanifi Özcan. İstanbul: İrfan Yayınları, 2014.
- Firuzabadi, Mecdüdün Muhamed bin Yakup. El-Kamusu’l- Muhid. Beyrut, 1986.
- Hadot, Pierre. İlkçağ Felsefesi Nedir? çev. Muna Cedden. Ankara: Dost Yayınları, 2011.
- Heidegger, Martin. Felsefe Ne Demektir, Hakikat nedir? çev. Medeni Beyaztaş. İstanbul: Efkâr Yayınları, 2004.
- Heidegger, Martin. Nedir Bu Felsefe, çev. Ali Irgat. İstanbul: AFA, 1995. Hemedânî, Hâce Yusuf. Rütbetü’l Hayat, çev. Necdet Tosun. İstanbul: İnsan Yayınları, 2016.
- İbn Manzûr, Ebu’l- Fadl Cemalüddin Muhammed bin Mükkerem. Lisanu’l- Arap. Kahire: Daru’l-Maarif, t.y.
- Kalın, İbrahim. Divanı-ı Hikmet Sohbetleri. Ankara: A.Y.Ü., 2018.
- Keklik, Nihat. Felsefenin İlkeleri. İstanbul: Doğuş Yayınları, 1982.
- Köprülü, Fuad. Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar. Ankara: Diyanet Yayınları, 1984.
- Kutluer, İlhan. “Hikmet”. http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c17/c170243.pdf adresinden edinilmiştir.
- Sühreverdî, Şehâbeddin. Cebrail’in Kanat Sesi, çev. Sedat Baran. İstanbul: Sufi Kitap, 2010.
- Sühreverdî, Şehâbeddin. Nur Heykelleri, Tasavvuf Kelimesi, Burçlar Risalesi, çev. A. Kamil Cihan. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2017.
- Şar, Güvenç. Sofistik Düşüncenin Arka Planı. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2017. Tehanevi, M.bin Ali. Keşşafü İstilahati’l- Funun. Beyrut, t.y.
- Yesevi, Ahmed. Yesevi’nin Fakr-namesi, çev. Kemal Eraslan ve Necdet Tosun. Ankara: A.Y. Ü. Yayınları, 2017.
- Yesevi, Hoca Ahmed. Divan-ı Hikmet, Hayati Bice. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2009.
- Yesevi, Hoca Ahmed. Seçme Makaleler, ed. Necdet Tosun. Ankara: A.Y. Ü. Yayınları, 2017.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 6 Temmuz 2018 |
| Gönderilme Tarihi | 29 Mart 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Sayı: 9 |
- Makale Dosyaları