Hikmet - Akademik Edebiyat Dergisi

Öz

Taşköprüzade’nin Şakâ’iku’n-nu῾mâniyye fî ῾Ulemâi’d-devleti’l-Osmâniyye adlı eserine, Atâyî’nin yazmış olduğu Hadâ’iku’l-Hakâ’ik fî Tekmileti’ş-Şakâ’ik isimli zeyilde 1135 biyografi bulunmaktadır. Bu biyografilerde Atâyî, kimi zaman eserlerin sadece ismini zikretmiş, kimi zaman mufassal kimi zaman da mülahhas tanıtmalar yapmış; eserlerin çeşitli hususiyetlerine yönelik pek çok ferdî değerlendirmeye de başvurmuştur. Atâyî, tabakat ve tezkire türündeki eserlerdeki süregelen biyografi yazım geleneğini devam ettirerek, çeşitli disiplinlerde, farklı nazım şekilleri ve türlerinde telif edilen eserleri, sıfatlar kullanarak tasvir etmiştir. Atâyî’nin eserler hakkında verdiği bilgileri ve yaptığı değerlendirmeleri ortaya koymayı hedeflediğimiz bu çalışmada, öncelikle Atâyî’nin eseri sunuş tarzı ve eser hakkındaki değerlendirmeleriyle ilgili veriler tespit edilmiştir. Biyografi yazıcılığının öncülerinden kabul edilen Atâyî’nin müelliflere ait eserleri hangi şekilde tavsif edip kaleme aldığı ve eser değerlendirmelerini hangi boyutlarda gerçekleştirdiğini belirlemeye gayret gösterdiğimiz bu çalışmada, elde edilen bulgular, “eserin ismi”, “eserin telif tarihi”, “eserin telif mekanı”, “eserin telif sebebi”, “eserin dili”, “eserin türü”, “eserin muhtevası”, “eserin üslubu ve tertibi”, “eser üzerinde yapılan değişiklikler”, “eser üzerinde yapılan çalışmalar”, “eser değerlendirmeleri”, “eserin takdim edildiği kişiler” ve “Atâyî’nin şahsen gördüğü eserler ve eserlerle ilgili rivayetler” şeklinde on üç başlık altında tasnif edilerek incelenmiştir.