Öz
In this study,
the adventure of contemporary tafsir (Koranic
exegesis) which have formed during last two century is evaluated. After
short explanations about general character of tafsir, factors which affected the differentiation of the tafsir from the previous one during that
period will be discussed, the interpreters whose name were mentioned frequentand
their intellection are introduced in the perspective of indication on the
nature of the tafsir produced.
Finally general characteristics of the contemporary tafsir is evaluated. In this article, this is also maintained that
together with the developments during last years the contemporary tafsir of the 19-20th century
is ended and tafsir started to take
shape according to the new approaches.
Anahtar Kelimeler
Contemporary tafsir contemporary interpretations science scientific exegesis Islamic world Islamic thought Ahmad Khan Muhammad Abduh Elmalili Khamdi Yazir
Kaynakça
- Abdulhamit Birışık, Hind Altkıtası Düşünce ve Tefsir Ekolleri, İstanbul 2001.
- Ahmet Özdemir, Menar Tefsirinin Had Cezalarına Yaklaşımı (Yayınlanmamış doktora tezi), Necmettin Erbakan Ü. SBE, Konya 2012.
- Alan Palmer, 1853-1856 Kırım Savaşı ve Modern Avrupanın Doğuşu, çev.: Meral Gaspıralı, Sabah Kitapları, İstanbul 1999.
- Annamarie Schimmel, Islam in the Indian Subcontinent, Leiden 1980.
- Aziz Ahmed, Hindistan ve Pakistan’da Modernizm ve İslam, çev.: A. Küskün, Yöneliş yay., İstanbul 1990.
- Celal Kırca, İlimler ve Yorumlar Açısından Kur’an’a Yönelişler, Tuğra Neşriyat, İstanbul 1993.
- Elmalılı Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’an Dili, İstanbul 1978.
- Eşref Hacı Abdurrahman, Wan İbrahim Wan Ahmed, Nurayhan Ali, “Fî Zılâli’l-Kur’ân: Seyyid Kutub’un Çağdaş Kur’an Tefsiri”, çev.: İsmail Çalışkan, Eskiyeni Dergisi, sayı 22, Yaz 2011, ss. 80- 90.
- Fazıl Hasan Abbas, et-Tefsîr: Esâsiyyâtuhu ve İttcâhâtuhu, 1. baskı, Mektebetu Dendis, Amman 1426/2005.
- Fazlurrahman, İslam ve Çağdaşlık, çev.: A. Açıkgenç, M. H. Kırbaşoğlu, Ankara 1999.
- Fazlurrahman, İslam’da İhya ve Reform, çev.: F.Terkan, Ankara 2006.
- Fethi Ahmet Polat, Çağdaş İslam Düşüncesinde Kur’an’a Yaklaşımlar, İstanbul 2007.
- Halis Albayrak, Tefsir Usûlü, Şule Yay., İstanbul 1998.
- Hind Şelebî, et-Tefsîru’l-’ilmî li’l-Kur’âni’l-Kerîm, Tunus 1406/1985.
- Hüseyin Atay, “İslam Medeniyetinin Çöküş Sebepleri ve Yeni Bir Atılımın Ön Şartları”, II. Kutlu Doğum İlmi Toplantısı (Bildirileri), İstanbul 1997.
- Ignaz Goldziher, İslam Tefsir Ekolleri, çev.: M. İslamoğlu, İstanbul 1997.
- Ira Marvin Lapidus, Modernizme Geçiş Sürecinde İslam Dünyası, çev.: İ.Safa Üstün, İstanbul 1996.
- İbrahim Tuncer, Kur’an’ın Modern Tevili Açısından Elmalılı M. H. Yazır’ın Tefsiri, (Yüksek lisans tezi), Sakarya Ü. SBE, Sakarya 2003.
- İffet Şarkavî, Çağla Yüzleşmede Dini Düşünce -Modern Dönem Tefsir Çalışmaları Üzerine Analitik Bir Deneme, çev.: O. Atalay, V. Güllüce, Erzurum 2001, s. 60-61.
- İsmail Albayrak, Klasik Modernizm’de Kur’an’a Yaklaşımlar, İstanbul 2004.
- İsmail Çalışkan, “Elmalılı Hamdi Yazır Muhammed Abduh’a Neden Kızdı? -Bir Yorumun ve Bir Eleştirinin Anatomisi-” (Yayınlanmamış tebliğ), Elmalılı Hamdi Yazır Sempozyumu, Antalya- Elmalı, 2-4 Kasım 2012.
- İsmail Çalışkan, “Son Dönem Kur’an Yorumcularını Nasıl Okuyalım?”, Dinî ve Felsefî Metinler: 21. Yüzyılda Yeniden Okuma, Anlama ve Algılama, İstanbul 2012, II,1015-1034.
- İsmail Çalışkan, “Tefsirî Mehmed Efendi’nin Tefsîr-i Tibyân Adlı Eserinin Osmanlı Dönemi Tefsir Faaliyetindeki Yeri ve Dönemin Siyasi-Sosyal Yapısı İçin Anlamı”, Osmanlı Toplumunda Kur’an Kültürü ve Tefsir Çalışmaları, İlim Yayma Vakfı yayını, İstanbul 2011, ss. 215-40.
- İsmail Çalışkan, Muhammed Esed’in Kur’an Mesajı’nın Tahlil ve Tenkidi, Ankara 2009.
- J. J. G. Jansen, Kur’an’a Bilimsel, Filolojik ve Pratik Yaklaşımlar, çev.: H. Rahman Açar, Ankara 1993.
- J. M. S. Baljon, Kur’an Yorumunda Çağdaş Yönelimler, çev.: Ş. Ali Düzgün, Ankara 1994.
- J. M. S. Baljon, Modernist Düşüncenin Şekillenişi -Şah Veliyyullah Dehlevi, çev.: İ. Çalışkan, Ankara 2002.
- Jacques Jomier, Le commentaire coranique du Manâr. Tendances modernes de l’exegese coranique en Egypte, Paris 1954.
- Karen Armstrong, Tanrı’nın Tarihi, çev.: O. Özel, H. Koyukan, K. Emiroğlu, Ankara 1998.
- M. Said Şimşek, Günümüz Tefsir Problemleri, Esra Yay., İstanbul 1997.
- Mehmet Paçacı; “Çağdaş Dönemde Kur’an’a ve Tefsire Ne Oldu?”, İslamiyat, VI, 4, ss. 85-104.
- Mehmet Zeki İşcan, Muhammed Abduh’un Dini ve Siyasi Görüşleri, İstanbul 1998.
- Muhammed Abduh - Reşid Rıza, Tefsîru’l-Menâr, Beyrut ty.
- Muhammed Çelik, Abduh ve Tefsirdeki Metodu, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya 1997.
- Muhammed Esed, Kur’an Mesajı; Meal-Tefsir, çev.: C. Koytak - A. Ertürk, İstanbul 1996.
- Muhammed Hüseyin ez-Zehebî, et-Tefsîr ve’l-Müfessirûn, yy., 1396/1976.
- Mustafa Güven, “Elmalılı Hamdi Yazır’ın Tefsir Anlayışındaki Modernlik Unsurları ve Bu Bağ-lamda Muhammed Abduh’a Yönelttiği Eleştiriler -Fil Sûresi Örneği-”, (Yayınlanmamış tebliğ), İlim Yayma Cemiyeti Kur’an-Tefsir Akademisi, İstanbul 2012.
- Orhan Atalay, 20. Yüzyıl Tefsir Akımı -İctimai Tefsir Ekolü, Beyan Yay. İstanbul 2004.
- Osman Horata, “Zihniyet Çözülüşünden Edebî Çözülüşe: Lâle Devri’nden Tanzimat’a Türk Edebiyatı”, Türkler, XI,1086.
- Recep Orhan Özel, Elmalılı Hamdi Yazır’ın Bilimsel Tefsîrciliği, (Yüksek Lisans tezi), Cumhuriyet Ü. SBE, Sivas 2002.
- Şah Veliyyullah Dehlevî, Fevzu’l-Kebîr fî Usûli’t-tefsîr, Beyrut 1407/1987.
- Şehmus Demir, Kur’an’ın Yeniden Yorumlanması -Batıyla Münasebetin Kur’an Yorumuna Yansıması, İstanbul 2002.
- W. Montgomery Watt, İslami Hareketler ve Modernlik, çev.: Turan Koç, İstanbul 1997.
- W. Montgomery Watt, Kur’an’a Giriş, çev.: Süleyman Kalkan, Ankara 2000.
Öz
Bu çalışmada
son iki yüzyılda oluşmuş çağdaş tefsirin seyri ele alınmaktadır. Tefsirin genel
karakterine dair kısa açıklamalardan sonra söz konusu dönemdeki tefsirin önceki
tefsire göre farklılaşmasına etki eden faktörler ele alınacak, bu süreçte
üretilen tefsirin mahiyetini göstermesi bakımından adından çokça bahsedilen
müfessirler ve anlayışları tanıtılacaktır. Son olarak çağdaş tefsirin genel
özellikleri üzerinde değerlendirmeler yapılacaktır. Makalede son yıllardaki
gelişmelerle birlikte 19-20. yüzyıl çağdaş tefsirinin bittiği, tefsirin yeni
anlayışlar ışığında şekillenmeye başladığı da savunulmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Çağdaş tefsir çağdaş yorumlar bilim bilimsel tefsir İslam dünyası İslam düşüncesi Ahmed Han Abduh Elmalılı Hamdi Yazır
Kaynakça
- Abdulhamit Birışık, Hind Altkıtası Düşünce ve Tefsir Ekolleri, İstanbul 2001.
- Ahmet Özdemir, Menar Tefsirinin Had Cezalarına Yaklaşımı (Yayınlanmamış doktora tezi), Necmettin Erbakan Ü. SBE, Konya 2012.
- Alan Palmer, 1853-1856 Kırım Savaşı ve Modern Avrupanın Doğuşu, çev.: Meral Gaspıralı, Sabah Kitapları, İstanbul 1999.
- Annamarie Schimmel, Islam in the Indian Subcontinent, Leiden 1980.
- Aziz Ahmed, Hindistan ve Pakistan’da Modernizm ve İslam, çev.: A. Küskün, Yöneliş yay., İstanbul 1990.
- Celal Kırca, İlimler ve Yorumlar Açısından Kur’an’a Yönelişler, Tuğra Neşriyat, İstanbul 1993.
- Elmalılı Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’an Dili, İstanbul 1978.
- Eşref Hacı Abdurrahman, Wan İbrahim Wan Ahmed, Nurayhan Ali, “Fî Zılâli’l-Kur’ân: Seyyid Kutub’un Çağdaş Kur’an Tefsiri”, çev.: İsmail Çalışkan, Eskiyeni Dergisi, sayı 22, Yaz 2011, ss. 80- 90.
- Fazıl Hasan Abbas, et-Tefsîr: Esâsiyyâtuhu ve İttcâhâtuhu, 1. baskı, Mektebetu Dendis, Amman 1426/2005.
- Fazlurrahman, İslam ve Çağdaşlık, çev.: A. Açıkgenç, M. H. Kırbaşoğlu, Ankara 1999.
- Fazlurrahman, İslam’da İhya ve Reform, çev.: F.Terkan, Ankara 2006.
- Fethi Ahmet Polat, Çağdaş İslam Düşüncesinde Kur’an’a Yaklaşımlar, İstanbul 2007.
- Halis Albayrak, Tefsir Usûlü, Şule Yay., İstanbul 1998.
- Hind Şelebî, et-Tefsîru’l-’ilmî li’l-Kur’âni’l-Kerîm, Tunus 1406/1985.
- Hüseyin Atay, “İslam Medeniyetinin Çöküş Sebepleri ve Yeni Bir Atılımın Ön Şartları”, II. Kutlu Doğum İlmi Toplantısı (Bildirileri), İstanbul 1997.
- Ignaz Goldziher, İslam Tefsir Ekolleri, çev.: M. İslamoğlu, İstanbul 1997.
- Ira Marvin Lapidus, Modernizme Geçiş Sürecinde İslam Dünyası, çev.: İ.Safa Üstün, İstanbul 1996.
- İbrahim Tuncer, Kur’an’ın Modern Tevili Açısından Elmalılı M. H. Yazır’ın Tefsiri, (Yüksek lisans tezi), Sakarya Ü. SBE, Sakarya 2003.
- İffet Şarkavî, Çağla Yüzleşmede Dini Düşünce -Modern Dönem Tefsir Çalışmaları Üzerine Analitik Bir Deneme, çev.: O. Atalay, V. Güllüce, Erzurum 2001, s. 60-61.
- İsmail Albayrak, Klasik Modernizm’de Kur’an’a Yaklaşımlar, İstanbul 2004.
- İsmail Çalışkan, “Elmalılı Hamdi Yazır Muhammed Abduh’a Neden Kızdı? -Bir Yorumun ve Bir Eleştirinin Anatomisi-” (Yayınlanmamış tebliğ), Elmalılı Hamdi Yazır Sempozyumu, Antalya- Elmalı, 2-4 Kasım 2012.
- İsmail Çalışkan, “Son Dönem Kur’an Yorumcularını Nasıl Okuyalım?”, Dinî ve Felsefî Metinler: 21. Yüzyılda Yeniden Okuma, Anlama ve Algılama, İstanbul 2012, II,1015-1034.
- İsmail Çalışkan, “Tefsirî Mehmed Efendi’nin Tefsîr-i Tibyân Adlı Eserinin Osmanlı Dönemi Tefsir Faaliyetindeki Yeri ve Dönemin Siyasi-Sosyal Yapısı İçin Anlamı”, Osmanlı Toplumunda Kur’an Kültürü ve Tefsir Çalışmaları, İlim Yayma Vakfı yayını, İstanbul 2011, ss. 215-40.
- İsmail Çalışkan, Muhammed Esed’in Kur’an Mesajı’nın Tahlil ve Tenkidi, Ankara 2009.
- J. J. G. Jansen, Kur’an’a Bilimsel, Filolojik ve Pratik Yaklaşımlar, çev.: H. Rahman Açar, Ankara 1993.
- J. M. S. Baljon, Kur’an Yorumunda Çağdaş Yönelimler, çev.: Ş. Ali Düzgün, Ankara 1994.
- J. M. S. Baljon, Modernist Düşüncenin Şekillenişi -Şah Veliyyullah Dehlevi, çev.: İ. Çalışkan, Ankara 2002.
- Jacques Jomier, Le commentaire coranique du Manâr. Tendances modernes de l’exegese coranique en Egypte, Paris 1954.
- Karen Armstrong, Tanrı’nın Tarihi, çev.: O. Özel, H. Koyukan, K. Emiroğlu, Ankara 1998.
- M. Said Şimşek, Günümüz Tefsir Problemleri, Esra Yay., İstanbul 1997.
- Mehmet Paçacı; “Çağdaş Dönemde Kur’an’a ve Tefsire Ne Oldu?”, İslamiyat, VI, 4, ss. 85-104.
- Mehmet Zeki İşcan, Muhammed Abduh’un Dini ve Siyasi Görüşleri, İstanbul 1998.
- Muhammed Abduh - Reşid Rıza, Tefsîru’l-Menâr, Beyrut ty.
- Muhammed Çelik, Abduh ve Tefsirdeki Metodu, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya 1997.
- Muhammed Esed, Kur’an Mesajı; Meal-Tefsir, çev.: C. Koytak - A. Ertürk, İstanbul 1996.
- Muhammed Hüseyin ez-Zehebî, et-Tefsîr ve’l-Müfessirûn, yy., 1396/1976.
- Mustafa Güven, “Elmalılı Hamdi Yazır’ın Tefsir Anlayışındaki Modernlik Unsurları ve Bu Bağ-lamda Muhammed Abduh’a Yönelttiği Eleştiriler -Fil Sûresi Örneği-”, (Yayınlanmamış tebliğ), İlim Yayma Cemiyeti Kur’an-Tefsir Akademisi, İstanbul 2012.
- Orhan Atalay, 20. Yüzyıl Tefsir Akımı -İctimai Tefsir Ekolü, Beyan Yay. İstanbul 2004.
- Osman Horata, “Zihniyet Çözülüşünden Edebî Çözülüşe: Lâle Devri’nden Tanzimat’a Türk Edebiyatı”, Türkler, XI,1086.
- Recep Orhan Özel, Elmalılı Hamdi Yazır’ın Bilimsel Tefsîrciliği, (Yüksek Lisans tezi), Cumhuriyet Ü. SBE, Sivas 2002.
- Şah Veliyyullah Dehlevî, Fevzu’l-Kebîr fî Usûli’t-tefsîr, Beyrut 1407/1987.
- Şehmus Demir, Kur’an’ın Yeniden Yorumlanması -Batıyla Münasebetin Kur’an Yorumuna Yansıması, İstanbul 2002.
- W. Montgomery Watt, İslami Hareketler ve Modernlik, çev.: Turan Koç, İstanbul 1997.
- W. Montgomery Watt, Kur’an’a Giriş, çev.: Süleyman Kalkan, Ankara 2000.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Din Araştırmaları |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Mayıs 2013 |
| Gönderilme Tarihi | 5 Ocak 2013 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2013 Sayı: 26 |
- Makale Dosyaları