Usul İslam Araştırmaları

Abstract

Bu çalışmada Râzî’nin konuyu işlediği diğer eserlerini de kullanmakla beraber, onun son ve en kapsamlı eseri olan el-Metâlibu’l-‘Âliye mine’l‘İlmi’l-İlâhî adlı eserini temel alacağız. Râzî’nin eserlerinin kronolojik tasnifini yapmak her ne kadar güç görünse de, el-Metâlibu’l-‘Âliye’yi ömrünün son yıllarında yazdığı, hatta kitabın başında verdiği plana bakılırsa, bu eseri tamamlayamadan vefat ettiği söylenebilir. Bu eser gerek peygamberlik konusunu, gerekse diğer konuları sunuş yöntemi açısından önceki dönemlere ait eserleriyle karşılaştırıldığında dikkat çeken en önemli hususlardan birisi, Muhassal ve Kitâbü’l-Erba‘în gibi önceki dönemlere ait eserlerinde Râzî’nin kendisini kelamcılardan birisi olarak görmesine rağmen elMetâlibu’l-‘Âliye’de kendisiyle kelamcılar arasına mesafe koymaya çalışmasıdır. Bu açıdan el-Metâlibu’l-‘Âliye Râzî’nin yeni kelam anlayışının en iyi yansıdığı eseri saylabilir