Research Article
BibTex RIS Cite

Kur’ân-ı Kerîm’de Yer Alan Rubâ‘î İsimlerin Arap Dilinde Fiil Kipiyle Kullanılması

Year 2015, Volume: 6 Issue: 12, 135 - 150, 31.12.2015

Mustafa Öncü

Abstract

Arapçada sayıca fazla bulunmayan Rubâ‘î filler Kur’ân-ı Kerîm’de az da olsa yer alır. Nitekim Kur’ân-ı Kerîm’de toplam on bir adet rubâ‘î fil bulunur. Söz konusu fillerden sekizi rubâ‘î mucerred iken üçü rubâ‘î mezîddir. Bununla birlikte Kur’ân-ı Kerîm’de isim olarak kullanıldığı halde kaynaklarda rubâ‘î fil anlamına gelen birçok kelimeye de rastlanır. Bu bakımdan çalışmaya rubâ‘î filler hakkında kısa bilgi verilerek başlandı. Akabinde Kur’ân-ı Kerîm’de isim olarak yer alan ancak Araplar tarafından rubâ‘î fil olarak kullanılan kelimelere yer verildi. Söz konusu kelimelerin Arap şiiri, hadis-i şerif ve ilk dönem muteber sözlüklerdeki kullanımlarına da değinildi. Yine söz konusu kelimeler Kur’ân-ı Kerîm’de yer alan kullanımlarıyla da karşılaştırıldı. Aynı zamanda ses-anlam ilişkisine de temas edildi.


Keywords

Arapça Kur’ân-ı Kerîm Rubâ‘î Fiiller

References

  • Adalı, Mustafa b. Hamza, Netâicu’l-Efâr Şerhu’l-İzhâr, (Şuruhu’l-İzhâr) Medrese Kitabevi, Birinci Baskı, İstanbul 1420/1999.
  • Cevherî, İsmâîl b. Hammâd, es-Sıhâh, thk. Ahmed’ Abdulgafûr Attâr, Dâru’l-İlm, Dördüncü Baskı, Beyrut 1987.
  • el-Ezherî, Tehzîbu’l-Luğa, Dâru İhyâu’t-Turâsi’l-‘Arabî, Birinci Baskı, Beyrut 2001.
  • el-Ferâhîdî, Halil b. Ahmed, Kitâbu’l-‘Ayn, thk. Mehdî el-Mahzûmî, İbrâhîm es-Sâmerrâî, Mektebetu Hilâl, yy., ty.
  • el-Fîrûzâbâdî, Mecduddin Muhammed b. Yakub, el-Kâmûsu’l-Muhît, Dâru’l-Marife, Beyrut 2009.
  • el-Ğalâyinî, Mustafa, Câmi‘u’d-Durûsi’l-‘Arabiyye, Dâru’l-Hadîs, Kahire 1426/2005.
  • el-Muberrid, el-Muktadab, thk. Muhammed Ahmed ed-Dâlî, Muessesetu’r-Risâle, Beyrut 1997.
  • en-Nesefî, Abdullah b. Ahmed, Medâriku’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vîl, Daru İbn Kesîr, Dımaşk-Beyrut 2005.
  • en-Nîsârî, el-Vâfiye Nazmu’ş-Şâfiye, thk. Hasan Ahmed el-Osman, el-Mektebetu’lMekkiyye, Mekke 1995.
  • er-Râcihî, Abduh, et-Tatbîku’s-Sarfî, Birinci Baskı, Dâru’n-Nehdati’l-‘Arabiyye, Beyrut 2004.
  • es-Sabûnî, Muhammed Ali, Safvetu’t-Tefâsîr, Dâru’l-Kalem, Beyrut, ty.
  • es-Sâğânî, Radiyuddin eş-Şevârid, el-Hey’etu’l-‘Amme li Şuûni’l-Metâbi‘i’l-Emîriyye, Kahire 1983.
  • es-Seyyid Muhammed b. Seyyid Hasan, er-Râmûz ‘alâ’s-Sihâh, thk., Abdulkerim er-Radinî, Dâru Usâme, İkinci Baskı, Dımaşk 1986.
  • es-Sobucevî, Muhammed b. Ahmed, Fethu’l-Esrâr fi Kitabi’l-İzhâr, (Şuruhu’l-İzhâr) Medrese Kitabevi, Birinci Baskı, İstanbul 1420/1999.
  • es-Suyûtî,el-Muzhir fî ‘Ulûmi’l-Luğa ve Envâ‘ihâ, nşr. Fuâd Alî Mansûr, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1998.
  • ez-Zamehşerî, Esâsu’l-Belâğa, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Birinci Baskı, Beyrut 1998.
  • ez-Zebîdî, Muhibbuddîn b. Fayd Tâcu’l-‘Arûs min Cevâhiri’l-Kâmûs, thk., Ali Şi‘rî, Beyrut 1414/1994.
  • ez-Zeyyât vd., Ahmed Hassân, el-Mu’cemu’l-Vasît, Mısır, ty.
  • İbn Durayd, Ebû Bekr Muhammed b. el-Hasan Cemheretu’l-Luğa, Dâru Sadır, Beyrut ty.
  • İbn Fâris, Ebu’l-Husayn Ahmed, Mu‘cemu Mekâyisi’l-Luğa, thk., Abdusselâm Muhammed Harun, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1979.
  • İbn Manzûr, Lisânu’l- ‘Arab, Beyrut 1955.
  • İbn Sîde, Ebu’l-Hasan Ali b. İsmail, el-Muhkem ve’l-Muhîtu’l-A‘zam fî’l-Luğa, thk. Yahyâ
  • el-Hişâb, Abdülfettâh Seyyid Avadullah, Kahire 1996.
  • İbnu’l-Cevzî, el-Mudhiş, thk. Mervân Kobânî, Dâru’l-Kütüb’il-İlmiyye, İkinci Baskı, Beyrut 1985.
  • İbnu’l-Enbârî, ez-Zâhir fî Me‘ânî Kelimâti’n-Nâs, thk. Hâtim Sâlih ed-Dâmin, Muessesetu’rRisâle, Birinci Baskı, Beyrut 1992.
  • Medkûr, İbrahim vd., el-Mu’cemu’l- vecîz, Mısır, 1980.
  • Sîbeveyhi, el-Kitâb, thk. Abdusselam Harun, Mektebetu’l-Hancî, Kahire 1988.
  • Yazır, Elmalılı Hamdi, Hak Dini Kur’ân Dili, hzr. Ahmet Altıntepe- Sadi Yüksel, İstanbul, ty.
  • Zihni Efendi, Mehmed, el-Muktadab ve’l- Muntahab, Marifet Yayınları, İstanbul 2000.

Year 2015, Volume: 6 Issue: 12, 135 - 150, 31.12.2015

Mustafa Öncü

Abstract

References

  • Adalı, Mustafa b. Hamza, Netâicu’l-Efâr Şerhu’l-İzhâr, (Şuruhu’l-İzhâr) Medrese Kitabevi, Birinci Baskı, İstanbul 1420/1999.
  • Cevherî, İsmâîl b. Hammâd, es-Sıhâh, thk. Ahmed’ Abdulgafûr Attâr, Dâru’l-İlm, Dördüncü Baskı, Beyrut 1987.
  • el-Ezherî, Tehzîbu’l-Luğa, Dâru İhyâu’t-Turâsi’l-‘Arabî, Birinci Baskı, Beyrut 2001.
  • el-Ferâhîdî, Halil b. Ahmed, Kitâbu’l-‘Ayn, thk. Mehdî el-Mahzûmî, İbrâhîm es-Sâmerrâî, Mektebetu Hilâl, yy., ty.
  • el-Fîrûzâbâdî, Mecduddin Muhammed b. Yakub, el-Kâmûsu’l-Muhît, Dâru’l-Marife, Beyrut 2009.
  • el-Ğalâyinî, Mustafa, Câmi‘u’d-Durûsi’l-‘Arabiyye, Dâru’l-Hadîs, Kahire 1426/2005.
  • el-Muberrid, el-Muktadab, thk. Muhammed Ahmed ed-Dâlî, Muessesetu’r-Risâle, Beyrut 1997.
  • en-Nesefî, Abdullah b. Ahmed, Medâriku’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vîl, Daru İbn Kesîr, Dımaşk-Beyrut 2005.
  • en-Nîsârî, el-Vâfiye Nazmu’ş-Şâfiye, thk. Hasan Ahmed el-Osman, el-Mektebetu’lMekkiyye, Mekke 1995.
  • er-Râcihî, Abduh, et-Tatbîku’s-Sarfî, Birinci Baskı, Dâru’n-Nehdati’l-‘Arabiyye, Beyrut 2004.
  • es-Sabûnî, Muhammed Ali, Safvetu’t-Tefâsîr, Dâru’l-Kalem, Beyrut, ty.
  • es-Sâğânî, Radiyuddin eş-Şevârid, el-Hey’etu’l-‘Amme li Şuûni’l-Metâbi‘i’l-Emîriyye, Kahire 1983.
  • es-Seyyid Muhammed b. Seyyid Hasan, er-Râmûz ‘alâ’s-Sihâh, thk., Abdulkerim er-Radinî, Dâru Usâme, İkinci Baskı, Dımaşk 1986.
  • es-Sobucevî, Muhammed b. Ahmed, Fethu’l-Esrâr fi Kitabi’l-İzhâr, (Şuruhu’l-İzhâr) Medrese Kitabevi, Birinci Baskı, İstanbul 1420/1999.
  • es-Suyûtî,el-Muzhir fî ‘Ulûmi’l-Luğa ve Envâ‘ihâ, nşr. Fuâd Alî Mansûr, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1998.
  • ez-Zamehşerî, Esâsu’l-Belâğa, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Birinci Baskı, Beyrut 1998.
  • ez-Zebîdî, Muhibbuddîn b. Fayd Tâcu’l-‘Arûs min Cevâhiri’l-Kâmûs, thk., Ali Şi‘rî, Beyrut 1414/1994.
  • ez-Zeyyât vd., Ahmed Hassân, el-Mu’cemu’l-Vasît, Mısır, ty.
  • İbn Durayd, Ebû Bekr Muhammed b. el-Hasan Cemheretu’l-Luğa, Dâru Sadır, Beyrut ty.
  • İbn Fâris, Ebu’l-Husayn Ahmed, Mu‘cemu Mekâyisi’l-Luğa, thk., Abdusselâm Muhammed Harun, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1979.
  • İbn Manzûr, Lisânu’l- ‘Arab, Beyrut 1955.
  • İbn Sîde, Ebu’l-Hasan Ali b. İsmail, el-Muhkem ve’l-Muhîtu’l-A‘zam fî’l-Luğa, thk. Yahyâ
  • el-Hişâb, Abdülfettâh Seyyid Avadullah, Kahire 1996.
  • İbnu’l-Cevzî, el-Mudhiş, thk. Mervân Kobânî, Dâru’l-Kütüb’il-İlmiyye, İkinci Baskı, Beyrut 1985.
  • İbnu’l-Enbârî, ez-Zâhir fî Me‘ânî Kelimâti’n-Nâs, thk. Hâtim Sâlih ed-Dâmin, Muessesetu’rRisâle, Birinci Baskı, Beyrut 1992.
  • Medkûr, İbrahim vd., el-Mu’cemu’l- vecîz, Mısır, 1980.
  • Sîbeveyhi, el-Kitâb, thk. Abdusselam Harun, Mektebetu’l-Hancî, Kahire 1988.
  • Yazır, Elmalılı Hamdi, Hak Dini Kur’ân Dili, hzr. Ahmet Altıntepe- Sadi Yüksel, İstanbul, ty.
  • Zihni Efendi, Mehmed, el-Muktadab ve’l- Muntahab, Marifet Yayınları, İstanbul 2000.
There are 29 citations in total.

Details

Journal Section RESEARCH ARTICLES
Authors

Mustafa Öncü

Publication Date December 31, 2015
Submission Date August 7, 2015
Published in Issue Year 2015 Volume: 6 Issue: 12

Cite

ISNAD Öncü, Mustafa. “Kur’ân-ı Kerîm’de Yer Alan Rubâ‘î İsimlerin Arap Dilinde Fiil Kipiyle Kullanılması”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/12 (December 2015), 135-150.
 Download Cover Image

Şırnak University Journal of Divinity Faculty is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License (CC BY NC).