Mesned İlahiyat Araştırmaları Dergisi

Abstract

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla birlikte kabul edilen Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun 4. maddesi İmam Hatip Liseleri’nin kurulmasının yasal dayanağı olmuştur. İmam Hatip Liseleri kuruluşundan günümüze kadar ülkedeki siyasi yapılanma ile paralel bir gelişim göstermiştir. Açıldığı dönemden kısa bir süre sonra çeşitli sebeplerle kapatılan bu okullar, yaklaşık 20 yıl sonra 1951 yılında Demokrat Parti döneminde yeniden açılmış ve varlığını günümüze kadar devam ettirmiştir. 1951 yılından 1990’lı yıllara kadar nitelik bakımından gelişen, nicelik bakımından artış gösteren bu okullar, 28 Şubat süreci ve 8 yıllık kesintisiz eğitimin başlaması ile büyük bir darbe almıştır. Bu süreçte imam hatiplerin ortaokul kısımları kapatılmış ve sadece lise kısımları zorunlu eğitime devam etmiştir. 2012 yılında yürürlüğe konulan 6287 sayılı kanunla 4+4+4=12 yıllık eğitim sistemine geçilmiştir. Bu yeni sistem ile birlikte İmam Hatip Ortaokulları yeniden açılmaya başlanmıştır. Bu dönemde yine İmam Hatip Lisesi ve meslek lisesi öğrencilerinin önündeki katsayı probleminin tamamen kaldırılması da önemli bir gelişme olmuştur. Böylece yeni İmam Hatip Liseleri’nin açılması hızlanmıştır. Milli Eğitim Bakanlığı’nın 2010 yılında yayınladığı genelge ile tüm liselerin aşamalı olarak Anadolu Lisesi’ne dönüştürülmesi kararı alınmıştır. Bu genelge kapsamında 2014-2015 eğitim öğretim yılı itibariyle ortaöğretime geçişte sistem bütünlüğü sağlamak adına İmam Hatip Liseleri’ne de Anadolu Lisesi statüsü kazandırılmıştır. Böylece İmam Hatip Liseleri için yepyeni bir dönem başlamıştır.
Anadolu İmam Hatip Liseleri daha nitelikli eğitim vermek, öğrencilerin ilgi ve kabiliyetleri doğrultusunda yetişmelerine imkân tanımak için program çeşitliliğine gitmiştir. 1 Eylül 2016 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan ‘Milli Eğitim Bakanlığı Özel Program ve Proje Uygulayan Eğitim Kurumları’ yönetmeliğiyle belirli programları uygulayan okulların “proje okulu” olarak tanımlanması kararlaştırılmıştır. Bu yönetmelik proje okullarının usul ve esaslarını belirlemiştir. Bu bağlamda Proje İmam Hatip Liseleri açılmıştır. Bu çerçevede, öğrencilerin fen bilimleri, sosyal bilimler, ilahiyat, yabancı dil, hafızlık, spor ve sanat alanlarında daha yoğun bir eğitim alarak hem kendilerini geliştirmeleri hem de üniversiteye hazırlanmalarını sağlamak amaçlanmıştır. Bu bağlamda açılan Anadolu İmam Hatip Liseleri şu şekilde sıralanmaktadır: (1) Fen ve Sosyal Bilimler programı uygulayan Anadolu İmam Hatip liseleri, (2) Geleneksel, Görsel ve Çağdaş Sanatlar, Musiki ve Spor programları uygulayan Anadolu İmam Hatip liseleri, (3) Hazırlık Sınıfı Uygulayan (Arapça, İngilizce, Almanca, İspanyolca, Rusça) Anadolu İmam Hatip Liseleri, (4) Hafızlık programı uygulayan Anadolu İmam Hatip Liseleri, (5) Uluslararası AİHL (6) Teknoloji programı uygulayan Anadolu İmam Hatip Liseleri .
Proje Anadolu İmam Hatip Liseleri yeni açılan eğitim kurumları olduğu için araştırılmaya ve yeni bulgular bulmaya ihtiyacı olan bir alandır. Bu çalışmanın da amacı; İmam Hatip Liseleri’nde okulun niteliğinin ve eğitim kalitesinin artırılmasına yönelik olarak uygulanan program çeşitliliğini bu okullarda öğrenim gören öğrenci görüşlerine göre değerlendirmektir. Aynı zamanda program çeşitliliğine dayalı olarak açılan Proje Anadolu İmam Hatip Liseleri hakkında bilgi verilmesi de amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2019 - 2020 eğitim öğretim yılında Elazığ Şehit Eyüp Oğuz Fen ve Sosyal Bilimler Proje İmam Hatip Lisesi’nde öğrenim gören 23 öğrenci oluşmaktadır. Araştırmada amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örneklemesi yöntemi kullanılmıştır. Maksimum çeşitlilik örneklemesinde amaç; küçük bir örneklem oluşturup, bu örneklem ile çalışılan probleme taraf olacak bireylerin çeşitliliğini maksimum derecede yansıtmaktır. Çalışmamızda nitel araştırma yöntemlerinden olan durum çalışması kullanılmıştır. Durum çalışması desenlerinden ise bütüncül tek durum deseni kullanılmıştır. Durum çalışması; güncel bir olguyu kendi gerçek yaşam çerçevesi içinde çalışan, olgu ve içinde bulunduğu içerik arasındaki sınırların kesin hatlarıyla belirgin olmadığı ve birden fazla veri kaynağı ve kanıtın bulunduğu durumlarda kullanılan araştırma desenidir. Araştırmada veriler araştırmacı tarafından hazırlanmış yapılandırılmış görüşme formuyla elde edilmiştir. Verilerin analizinde ise nitel araştırma modeline uygun olarak içerik analizi ve betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Toplanan veriler kelime işlemciye aktarılmış ve sonrasında kodlanarak, temalar oluşturulmuş ve yorumlanmıştır. Bu kod ve temalar tablolar yoluyla da görsel olarak sunulmuştur. Çalışmanın sonunda ise elde edilen bulgular yorumlanmış ve öneriler sunulmuştur. Araştırma sonunda katılımcı öğrencilerin Proje Anadolu İmam Hatip Liseleri ile ilgili görüşlerinin genel itibariyle olumlu olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca Proje Anadolu İmam Hatip Liseleri’nde öğrenim gören öğrencilerin akademik başarıyı temel amaç olarak gördükleri tespit edilmiştir.