FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi

Abstract

Ekolojik problemler, insanın tabiat algısıyla ve bu algıyı ifade ettiği söylemle doğrudan ilişkilidir. Bilimsel bakış açısı tarafından bir araştırma nesnesine dönüştürülen tabiatta yaşanan bozulmalara bilimin yaklaşımı, yine bir nesnedeki problemin anlaşılıp tedavi edilmeye çalışılması şeklindedir. Mantık ve matematiğin hakim olduğu bir söylem biçimiyle dile getirilen bu yaklaşım biçiminde, bilimsel olduğu ileri sürülen olgusal önermelerin, tabiatın yaşadığı krizi sona erdirmesi beklenmektedir. Buna karşılık din, tabiatı, Allah’ın insana lutfu olarak görmekte ve bu verili alanı kutsayan aynı zamanda koruyup kollamayı hedefleyen bir anlayış doğrultusunda hareket etmektedir. Dolayısıyla din, bu alanda yine dinin dili üzerine kurulu bir söylemle konuşmaktadır. Dinin kullandığı bu dilin yapısı ise bilim tarafından metafizik önermelere dayandığı iddiasıyla reddedilmektedir. Burada bilim, olgusal bir alanda konuşmanın yine olgular üzerine kurulu bir dili gerektirdiğini ileri sürmektedir. Diğer taraftan bilim ahlaki önermelerin de olgusal değil, duygusal olduğunu iddia ederek bu söyleme de karşı çıkmaktadır. Bu çalışmanın amacı, ekolojik problemlerin çözümünde bilim ve din arasında yaşanan çatışmada, ahlaki önermelerin aracı olup olamayacağı sorgulanacaktır. İleri süreceğimiz iddia şudur: Ahlaki dil, nesneler düzenini ortaya çıkarmaya çalışan bilimsel dil ile insanın dünyasına özgü din dili arasında hem nesnelerin düzenini hem de insanın dünyasını aynı anda ilgilendirmesi açısından bir arabuluculuk üstlenebilir. Zira ahlaki dil hem tabiatı hem de tabiat üzerinde ortaya çıkan eylemleri aynı anda içeren bir semantik alana sahiptir