BibTex RIS Cite

TEFSİRDE MUHTEVA –METOT İLİŞKİSİ ÜZERİNE KRONOTİPOLOJİK BİR ANALİZ DENEMESİ

Year 2015, Issue: 13, 1 - 35, 01.06.2015

Abstract

Bu makale, tefsirde muhteva ve metot ilişkisini tahlil eden bir incelemeyi konu edinmiştir. Bilindiği gibi genel anlamda âyetlerin ne ifâde ettiğini tespit etme faaliyetine tefsir, bu faaliyeti konu edinen ilim dalına da tefsir ilmi denmektedir. Önceleri Hz. Peygamber ve sahâbeden, âyetlerle ilgili rivâyetlerin aktarımı ve bir araya toplanmasıyla şekillenen tefsir faaliyeti, asırlar geçtikçe aklî çıkarsamaların da yer aldığı eserlerden oluşan zengin bir literatür halini almıştır. Bu çerçevede ortaya çıkan her tefsir ekolü, Kur‟ân âyetlerini kendi bakış açısıyla yorumlamaya çalışmıştır. Yaygın bir kanaate göre, âyet hakkında yapılan açıklama yani tefsir faaliyeti, müfessirin tefsirde izlediği metoda göre şekillenmektedir. Bizim kanaatimiz ise yorumlanacak olan âyetin muhtevasının, tefsirde en az izlenen metot kadar hatta çoğu zaman daha fazla etkili olduğu yönündedir. Bu paralelde örnek olarak seçilen İbrâhim Sûresi 24-26. âyetler kronotipolojik perspektifle; tarihsel süreç içinde öne çıkan tefsirler ışığında incelenmiş ve ortaya çıkan sonucun belirttiğimiz fikri teyit eder nitelikte olduğu görülmüştür

References

  • Abdürrezzak es-San‟ânî, İbn Hümam Ebû Bekir el-Himyerî el-Yemânî (v. 211/826), Tefsîru Abdirrezzak, I-III, thk. Mahmud Muhammed Abduh, Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut 1998.
  • el-Ahfeş, Ebû‟l-Hasan Said b. Mes‟ade (v. 215/930), Meâni‟l-Kur‟ân, I-II, thk.: Hüdâ Mahmud Kurrâa, Mektebetü‟l-Hancî, Kahire, 1990
  • Ahmed b. Hanbel, Ebu Abdillah İbn Muhammed b. Hilâl b. Esed eş-Şeybânî (v. 241/855), Müsned, I-VI, Kahire 1895.
  • Albayrak, Halis, Tefsir Usûlü, Şûle Yayınları, İstanbul 2011. el-Âlûsî, Şihabuddin Mahmud b. Abdillah el-Hüseynî (v. 1270/1854), Rûhu‟l- Meânî fî Tefsîri‟l-Kur‟âni‟l-Azîm ve‟s-Seb‟u‟l-Mesânî, I-XVI, thk.: Ali Abdülbari Atıyye, Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut 1993.
  • Ateş, Süleyman, Yüce Kur‟ân‟ın Çağdaş Tefsiri, I-X, Yeni ufuklar Neşriyat, İstanbul, tsz.
  • Aydın, İsmail, Kur‟ân‟ın Fillolojik Yorumu, Tibyan Yayınları, İzmir, 2012.
  • el-Ayyâşî, Ebû‟n-Nasr Muhammed b. Mes‟ud (v. 320/932), Tefsîru‟l-Ayyâşî, I- IItashih: Seyyid Hâşim er-Resûlî el-Mahallâtî, Müessesetü‟l-A‟lemî, Beyrut, 1991.
  • el-Bağavî, Ebû Muhammed el-Hüseyin b. Mesûd b. Muhammed b. el-Ferrâ (v. 510/1116), Meâlimu‟t-Tenzil fî Tefsîri‟l-Kur‟ân, I-V, thk.: Abdürrezzak el- Mehdî, Dâru İhyai‟t-Türâsi‟l-Arabî, Beyrut 1998.
  • el-Bahrânî, Seyyid Hâşim (v. 1107/1695), el-Burhan fî Tefsîri‟l-Kur‟ân, I-V, tahkik: Kısmu‟d-Dırâsâti‟l-İslâmiyye, Müessesetü‟l-Bi‟se, Kum, tsz.
  • el-Baklî, Ebû Muhammed Sadruddîn Ruzbihan b. Ebî Nasr (v. 606/1209), Arâisu‟l- Beyân fî Hakâikı‟l-Kur‟ân, I-III, Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut, 2008.
  • el-Beydâvî, el-Kâdî Nâsırüddîn Ebî Saîd Abdullah b. Ömer b. Muhammed eş- Şirazî (v. 685/1286), Envâru‟t-Tenzîl ve Esrâru‟t-Te‟vîl (Tefsîru‟l-Beydâvî), I-V, thk. Muhammed Abdurrahman el-Mar‟aşlî, Dâru İhyâi‟t-Türâs, Beyrut, 1997.
  • el-Buhârî, Ebû Abdullah İsmail b. İbrahim el-Cu‟fî (v. 256/ 870), Sahihu‟l-Buhârî, I-IX, thk. Muhammed Züheyr b. Nasır en-Nasır, Dâru Tavki‟n-Necât, 2002.
  • Bursevî, İsmail Hakkı b. Mustafâ el-İstanbûlî el-Hanefî el-Halvetî (v. 1127/1715), Rûhu‟l-Beyân, I-X, Dâru‟l-Fikr, Beyrut, tsz.
  • Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Tarihi, Fecr Yayınları, Ankara, 2010.
  • -----------, Tefsir Usûlü, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1995.
  • el-Cassâs, Ahmed b. Ali Ebû Bekir er-Râzî (v. 370/980), Ahkâmu‟l-Kur‟ân, I-V, thk.: Muhammed Sâdık el-Kamhâvî, Dâr-u İhyâi‟t-Türâsi‟l-Arabî, Beyrut, 1405/1985.
  • Cevherî, Tantavî, el-Cevâhir fî Tefsîri‟l-Kur‟ân, I-XXV, Matbaatu Mustafa el- Bâbi‟l-Halebî, Mısır, 1346/1928.
  • el-Cezâirî, Câbir b. Mûsa b. Abdülkadir b. Câbir Ebû Bekir, Eyseru‟t-Tefâsîr li- Kelâmi‟l-Aliyyi‟l-Kebîr, I-V, Mektebetü‟l-Ulûmi ve‟l-Hikem, Medîne, 2003.
  • Çantay, Hasan Basri (v. 1964), Kur‟ân-ı Hakim ve Meâl-i Kerim, I-III, Risale Yayınları, İstanbul, 1993.
  • Demirci, Muhsin, Tefsir Tarihi, Marmara Üniversitesi İlahiyat Vakfı Yayınları, İstanbul 2006.
  • Draz, Muhammed b. Abdullah (v. 1958), Düstûru‟l-Ahlâk fî‟l-Kur‟ân, Müessesetü‟r-Risâle, Beyrut, 1998.
  • Ebû Bekir İbnü‟l-Arabî, Muhammed b. Abdullah (v. 543/1148), Ahkâmu‟l-Kur‟ân, I-IV,thk.: Muhammed Abdulkadir Atâ, Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut, 2003.
  • Ebû Hayyân, Muhammed Yûsuf b. Ali b. Yûsuf b. Hayyân Esîrüddin el-Endelûsî (v. 745/1345), el-Bahru‟l-Muhît fi‟t-Tefsîr, I-X, thk.: Sıdkı Muhammed Cemil, Dâru‟l-Fikr, Beyrut, 1999.
  • Ebû‟s-Suûd, Muhammed b. Muhammed b. Mustafa el-İmâdî (v. 982/1574), İrşâd-u Akli‟s-Selîm İla Mezâye‟l-Kitâbi‟l-Kerîm, I-IX, Dâr-u İhyâi‟t-Türâsi‟l-Arabî, Beyrut, tarihsiz.
  • Ebû Tâlib el-Mekkî, Muhammed b. Ali b. Atıyye el-Hârisî (v. 386/997), Kûtu‟l- Kulûb Fî Muameleti‟l-Mahbûb, I-II,thk.: Asım İbrahim el-Keyâli, Dâru‟l- Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut, 2005.
  • Ebû Ubeyde, Ma‟mer b. el-Müsennâ et-Teymî el-Basrî (v. 209/824), Mecâzu‟l- Kur‟ân, I-II, thk.: Fuat Sezgin, Mektebetü‟l-Hancî, Kahire, 1381/1961.
  • Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır (v. 1942), Hak Dîni Kur‟ân Dili (Eserin dili sadeleştirilmiştir), I-IX, haz. Kurul, Şura Yayınları-Çelik Yayınevi, İstanbul 1993.
  • el-Ferrâ, Ebû Zekeriyya Yahya b. Ziyad b. Abdillah ed-Deylemî (v. 207/823), Meâni‟l-Kur‟ân, I-III, thk.: Ahmed Yusuf Necatî- Muhammed Ali Neccar- Abdülfettah İsmail eş-Şelbî, Dâru‟l-Mısriyye, Mısır, tsz.
  • el-Firuzabadi, Mecdüddin Ebû Tâhir Muhammed b. Yakub (v. 817/1414), Tenvîrü‟l-Mikbâs Min Tefsîri İbn Abbas, Matbaatu Mustafa el-Bâbi‟l-Halebî, Mısır 1951.
  • el-Hâzin, Alâuddîn Ali b. Muhammed b. İbrâhim b. Ömer (v. 741/1340), Lübâbu't- Te'vîl fî Meâni't-Tenzîl, I-IV, thk.: Muhammed Ali Şahin, Dâru‟l-Kütübi‟l- İlmiyye, Beyrut, 1994.
  • el-Huveyzi, Abdulali b. Cum‟a (v. 1112/1700), Tefsîru Nûri‟s-Sekaleyn, I-V, yayınyeri yok, tarihsiz.
  • İbn Arabî, Şeyhu‟l-Ekber Ârif-i Billâh Allâme Ebû Abdillah Muhyiddîn (v. 638/1239), Tefsîru İbni'l-Arabî, I-II, yayın yeri yok, tarihsiz.
  • İbn Âşur, Muhammed et-Tâhir b. Muhammed b. Muhammed et-Tâhir b. Âşur et- Tûnusî (v. 1973), et-Tahrîr ve't-Tenvîr (Tahrîru'l-Ma'na's-Sedîd ve Tenvîru'l-Akli'l-Cedîd Min Tefsîri'l-Kitabi'l-Mecîd), XXX, Dâru't-Tûnusiyye, Tunus, 1984.
  • İbn Atıyye el-Endelûsî, Ebû Muhammed Abdülhak b. Galib b. Abdirrahman b. Temâm (v. 542/1147), el-Muharreru‟l-Vecîz fî Tefsîri‟l-Kitâbi‟l-Azîz, I-V, thk.: Abdüsselam Abdüşşafî Muhammed, Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut, 2000.
  • İbn Ebî Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahman b. Muhammed et-Temîmî er-Râzî (v. 327/939), Tefsîru‟l-Kur‟âni‟l-Azîm, I-XI, thk.: Es‟ad Muhammed Tayyib, Mektebetü Nizâr, Suudi Arabistan, 1998.
  • İbnü'l-Cevzî, Ebû‟l-Ferec Cemâlüddin Abdurrahman b. Ali b. Muhammed (v. 597/1201), Zâdu‟l-Mesîr fî İlmi‟t-Tefsîr, I-IV,thk.: Abrürrezzak el-Mehdî, Dâru‟l-Kitabi‟l-Arabî, Beyrut, 1422/2001.
  • İbn Kayyim el-Cevziye, Muhammed b. Ebî Bekir b. Eyyub Sa‟d Şemsüddîn (v. 751/1350), İ„lâmu‟l-Muvakki„în An Rabbi‟l-Âlemîn, I-IV, thk.: Muhammed Abdüsselam İbrahim, Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut, 1991.
  • İbn Kesîr, Ebû‟l-Fidâ İsmail b. Ömer el-Kureşî el-Basrî ed-Dımaşkî (v. 774/1373), Tefsîru‟l-Kur‟âni‟l-Azîm, I-VIII, thk.: Sami b. Muhammed Selâme, Dâru‟t- Taybe, 1999.
  • İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim ed-Dîneverî (v. 276/889), Garîbu‟l-Kur‟ân, thk.: Said el-Liham, yayın yeri yok, tsz.
  • İbn Teymiyye, Takiyüddin Ebû‟l-Abbas Ahmed b. Abdilhalîm b. Abdisselam el- Harrânî (v. 728/1328), el-Cevâbu‟s-Sahîh Limen Beddele Dîne‟l-Mesîh, I- VI, thk.: Ali b. Hasan; Abdülaziz b. İbrahim; Hamdan b. Muhammed, Dâru‟l-Âsıme, Suûdi Arabistan, 1999.
  • ---------, Beyânu Telbîsi‟l-Cehmiyye fî Te‟sîsi Bidaihimi‟l-Kelâmiyye, I-X, thk.: Heyet, Mecmau Melik Fehd li-Tıbâati‟l-Mushafi‟ş-Şerîf, Medîne, 2005.
  • ---------, Câmiu'l-Mesâil, I-VI, thk.: Muhammed Aziz Şems, Dâr-u Âlem, 2000.
  • ---------, Mecmûu‟l-Fetâvâ, I-XXXV, thk.: Abdurrahman b. Muhammed b. Kâsım, Mecmau‟l-Melik Fehd li-Tıbâati‟l-Mushafi‟ş-Şerif, Medîne, 1995.
  • İmam Gazâlî, Ebû Hamîd Muhammed b. Muhammed (v. 505/1111),İhyâu Ulûmi‟d-Dîn, I-IV, Dâru‟l-Marife, Beyrut, tsz.
  • ---------, Mîzanu‟l-Amel, thk.: Süleyman Dünya, Dâru‟l-Maârif, Mısır, 1964.
  • ---------, Kavâidu‟l-Akâid, thk.: Musa Muhammed Ali, Âlemu‟l-Kütüb, Lübnan, 1985.
  • el-Kâsımî, Muhammed Cemâlüddin b. Muhammed Saîd b. Kâsım el-Hallâk (v. 1332/1914), Mehâsinü‟t-Te‟vîl, I-IX, thk.: Muhammed Basil Uyûn es-Sûd, Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, 1. bs. Beyrut, 1997.
  • el-Kiyâ el-Herrâsî, Ali b. Muhammed b. Ali Ebû‟l-Hasan et-Taberî İmâdüddin (v. 504/1110), Ahkâmu‟l-Kur‟ân, I-IV, thk.:Musa Muhammed Ali ve İzzet Abdu Atıyye, Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut, 1405/1985.
  • el-Kummî, Ebû‟l-Hasan Ali b. İbrahim (v. 307/920), Tefsîru‟l-Kummî, I-II, thk.: Seyyid Tayyib el-Mûsevî el-Cezâirî, Müessesetu Dâri‟l-Kitab, Kum, 1968.
  • el-Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekir b. Ferh el-Hazrecî Şemsüddîn (v. 671/1273), el-Câmi‟ li Ahkâmi‟l-Kur‟ân, I-XX, thk.: Ahmed el-Berdûnî, İbrâhin Atfîş, Dârü‟l-Kütübi‟l-Mısriyye, Kahire 1964.
  • el-Kuşeyrî, Abdülkerim b. Havâzin Ebû‟l-Kâsım (v. 465/1073), Letâifü‟l-İşârât, I- III, thk.: İbrahim Besyûnî, el-Hey‟etü‟l Mısriyyeti‟l-Âmmeti li‟l-Kitab, Mısır 1981.
  • Ma‟lûf, Levis, el-Müncid fi‟l-Luğa, el-Matbaatu‟l-Katolikiyye, Beyrut, 1956. el-Mâturîdî, Ebû Mansur Muhammed b. Muhammed b. Mahmud (v. 333/944), Te‟vîlâtu Ehli‟s-Sünne, I-X, thk.: Mecdî Baslûm, Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut, 2005. el-Mâverdî, Ebû‟l-Hasan Ali b. Muhammed b. Muhammed b. Habîb el-Basrî el- Bağdâdî (v. 450/1059), en-Nüket ve‟l-Uyûn, I-VI, thk.: Seyyid b. Abdilmaksûd b. Abdirrahim, Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut, tsz.
  • Mekkî b. Ebî Tâlib, Ebû Muhammed Hammûş b. Muhammed b. Muhtar el-Kaysî (v. 437/1045), el-Hidâye İlâ Bulûği‟n-Nihâye fî İlmi Meâni‟l-Kur‟ân ve Tefsîrihi, I-XIII, Câmiatu‟ş-Şârika, 2008.
  • el-Mevdûdî, Ebû‟l-A‟lâ (v. 1979), Tefhîmu‟l-Kur‟ân, I-VI, trc.: Kurul, İnsan Yayınları, İstanbul, 1996.
  • Mukâtil b. Süleyman, Ebû‟l-Hasan İbn Beşîr el-Ezdî el-Belhî (v. 150/767), Tefsîru Mukâtil b. Süleyman, I-V., thk. Abdullah Mahmud Şehate, Dâru İhyai‟t- Türâs, Beyrut 2001.
  • Mücâhid b. Cebr et-Tâbiî Ebû‟l-Haccac el-Mekkî el-Kureşî el-Mahzûmî (v. 104/722), Tefsir-u Mücâhid, thk.: Mahmud Abdüsselam Ebû‟n-Nîl, Dâru‟l- Fikri‟l-İslamiyyi‟l-Hadîse, Mısır, 1989.
  • Müslim, Ebu‟l-Hüseyin Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî en-Nisâbûrî (v. 261/875), Sahih, I-III, nşr.: Muhammed Fuâd Abdulbakî, İstanbul, 1992.
  • en-Nehhâs, Ebû Cafer Ahmed b. Muhammed b. İsmail b. Yunus el-Muradî en- Nahvî (v. 338/949), İ„râbu‟l-Kur‟ân, I-V, Haz.: Abdülmün‟im Halil İbrahim, Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut, 1421/2001.
  • en-Nesefî, Ebû‟l-Berekât Abdullah b. Ahmed b. Mahmûd Hâfızuddîn (v. 710/1310), Medârikü‟t-Tenzîl ve Hakâiku‟t-Te‟vîl, I-III, thk. Yusuf Ali Bedîvî, Dâru‟l-Kelimü‟t-Tayyib, Beyrut, 1998.
  • Nwyıa, Paul, S.J., “Le Tafsır Mystıqué Attrıbue A Ğaʻfar Sadıq-Édition critique”, Mélanges de L‟Université Saınt-Joseph, Sayı: XLIII, Fasikül: 4, Imprımerıe Catholıque, Beyrouth 1968., s. 179-230.
  • Râgıb el-Isfahânî, Ebû‟l-Kâsım Hüseyin b. Muhammed (v. 502/1108), ez-Zerîa İlâ Mekârîmi'ş-Şeria, thk.: Ebû Zeyd el-Acemî,Dâru's-Selam, Kahire, 2007.
  • er-Râzî, İmam Fahrüddîn Ebû Abdillah Muhammed b. Ömer b. el-Hasan b. el- Hüseyin et-Teymî (v. 606/1209), Mefâtîhu‟l-Gayb,I-XXXII, Dâru İhyai‟t- Türâsi‟l-Arabî,Beyrut, 1998.
  • es-Sa‟lebî, Ebû İshak Ahmed b. Muhammed b. İbrahim (v. 427/1036), el-Keşf ve‟l- Beyan an Tefsîri‟l-Kur‟ân, I-X, thk.: Ebû Muhammed b. Âşûr, Dâru İhyai‟t- Türâsi‟l-Arabî,Beyrut, 2002.
  • es-Semerkandî, Ebû‟l-Leys Nasr b. Muhammed b. Ahmed b. İbrahim (v. 373/973), Bahru‟l-Ulûm, I-III, yayınyeri yok, tarihsiz.
  • Seyyid Kutub, İbrahim Hüseyin eş-Şarbî (v. 1967), Fî Zılâli‟l-Kur‟ân, I-VI, Dâru‟ş-Şurûk, Kahire 1991. es-Suyûtî, Celâlüddin Abdurrahman (v. 911/1505), el-İtkan fî Ulûmi‟l-Kur‟ân, I- IV.,thk.: Muhammed Ebû‟l-Fadl ibrâhîm, el-Hey‟etü‟l-Mısriyyeti li‟l- Âmme, Kahire 1974.
  • ----------, ed-Dürrü‟l-Mensûr, I-VIII, Dâru‟l-Fikr, Beyrut, tarihsiz.
  • eş-Şîrâzî, Nâsır Mekârim, el-Emsel Fî Tefsîri Kitabullahi‟l-Münzel, I-XX, Müessesetü‟l-Bi‟se, Beyrut, 1992.
  • eş-Şirbînî, Şemsüddin Muhammed b. Ahmed el-Hatîb (v.977/1570), es-Sirâcu‟l- Münîr, I-IV, Matbaatu Bulak, Kahire, 1286/1869.
  • et-Tabatabaî, Seyyid Muhammed Hüseyin (v. 1981), el-Mîzan fî Tefsîri‟l-Kur‟ân, Müessesetü‟l-A‟lemî, I-XXI, Beyrut, 1997.
  • et-Tâberî, Ebû Cafer Muhammed İbn Cerîr (v. 310/922), Câmiu‟l-Beyân Fî Te‟vîli‟l-Kur‟ân, I-XXIV, thk.: Ahmed Muhammed Şakir, Müessesetü‟r- Risale, I. bs. Beyrut, 2000.
  • et-Tabersî, Emînu‟l-İslam Ebû Ali el-Fadl b. Hasan (v. 548/1154), Mecmau‟l- Beyân fî Tefsîri‟l-Kur‟ân, I-X, Dâru‟l-Murtaza, Beyrut, 2006.
  • Tantavî, Muhammed Seyyid, et-Tefsîru‟l-Vasît li‟l-Kur‟âni‟l-Kerîm, I-XV, Dâru Nehdati Mısır, Kahire, 1997-1998.
  • et-Tüsterî, Sehl b. Abdillah (v. 283/897), Tefsirü‟t-Tüsterî, thk.: Muhammed Basil Uyûn es-Sûd, Dârü‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut, 2002.
  • el-Vâhidî, Ebû‟l-Hasan Ali b. Ahmed b.Muhammed b. Ali en-Neysabûrî eş-Şâfiî (v. 468/1076), el-Vecîz fî Tefsîrî Kitabi‟l-Azîz, thk.: Safvan Adnan Dâvûdî, Dâru‟l-Kalem- Dâru‟ş-Şamiye, Dımaşk-Beyrut, 1993.
  • ez-Zeccâc, İbrahim b. es-Sırrî b. Sehl Ebû İshak (v. 311/923), Meânî‟l-Kur‟ân ve İ‟râbuhu, I-V, Âlemu‟l-Kütüb, Beyrut 1988.
  • ez-Zehebî, Muhammed Hüseyin (v. 1977), et-Tefsir ve‟l-Müfessirûn, I-II, Mektebetü Vehbe, Kahire, tsz.
  • ez-Zemahşerî, Ebû‟l-Kâsım Mahmûd b. Ömer (v. 538/1143), el-Keşşâfu An Hakâıkı‟t-Tenzîl, I-IV, Dâru‟l-Kitabi‟l-Arabî, Beyrut 1985.
  • ez-Zerkânî, Muhammed Abdülazîm (v. 1367/1948), Menâhilü‟l-İrfan, I-II, thk.: Ahmed b. Ali, Darü‟l-Hadîs, Kahire 2001.
  • ez-Zerkeşî, Bedrüddin Muhammed b. Abdillah (v. 794/1392), el-Burhan fî Ulûmi‟l-Kur‟ân, I-IV, thk.: Muhammed Ebû‟l-Fadl İbrahim, Dâru İhyai‟l- Kütübi‟l-Arabî, Beyrut/ Lübnan, 1957.

AN ESSAY OF A CHRONO-TYPOLOGICAL ANALYSIS ON THE RELATIONSHİP BETWEEN METHOD AND CONTENTSIN INTERPRETATION OF THE QUR’AN

Year 2015, Issue: 13, 1 - 35, 01.06.2015

Abstract

This article is the product of a research which is analyzing the relationship between content and method in tafsir. In general, activities made to determine the meanings of the Qur‟anic verses are called the tafsir activities and the branch of science that deals with these activities is called “the science of tafsir” commentary . This activity is primarily consisted of the transmission of narratives about the Qur‟an verses from the Prophet Mohammad and his companions. Over the centuries tafsir science has become a rich literature that included the works which involve rational inferences. In this context, emerged schools of tafsir which try to interpret the Qur‟anic verses by their own perspectives. According to general opinion, the statements about the Qur‟anic verses tafsir activity are shaped according to the tafsir method. In our opinion, the content of the Qur‟anic verse which interpreted during tafsir activity is effective at least as the interpreting method tafsir method or more than that. In this context, 24 to 26 verses of Surah Ibrahim in the Qur‟an were selected as examples and these verses have been discussed on the chrono-typological perspective; in the light of important tafsirs commentaries in the historical process and the result confirmed the idea which have stated above

References

  • Abdürrezzak es-San‟ânî, İbn Hümam Ebû Bekir el-Himyerî el-Yemânî (v. 211/826), Tefsîru Abdirrezzak, I-III, thk. Mahmud Muhammed Abduh, Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut 1998.
  • el-Ahfeş, Ebû‟l-Hasan Said b. Mes‟ade (v. 215/930), Meâni‟l-Kur‟ân, I-II, thk.: Hüdâ Mahmud Kurrâa, Mektebetü‟l-Hancî, Kahire, 1990
  • Ahmed b. Hanbel, Ebu Abdillah İbn Muhammed b. Hilâl b. Esed eş-Şeybânî (v. 241/855), Müsned, I-VI, Kahire 1895.
  • Albayrak, Halis, Tefsir Usûlü, Şûle Yayınları, İstanbul 2011. el-Âlûsî, Şihabuddin Mahmud b. Abdillah el-Hüseynî (v. 1270/1854), Rûhu‟l- Meânî fî Tefsîri‟l-Kur‟âni‟l-Azîm ve‟s-Seb‟u‟l-Mesânî, I-XVI, thk.: Ali Abdülbari Atıyye, Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut 1993.
  • Ateş, Süleyman, Yüce Kur‟ân‟ın Çağdaş Tefsiri, I-X, Yeni ufuklar Neşriyat, İstanbul, tsz.
  • Aydın, İsmail, Kur‟ân‟ın Fillolojik Yorumu, Tibyan Yayınları, İzmir, 2012.
  • el-Ayyâşî, Ebû‟n-Nasr Muhammed b. Mes‟ud (v. 320/932), Tefsîru‟l-Ayyâşî, I- IItashih: Seyyid Hâşim er-Resûlî el-Mahallâtî, Müessesetü‟l-A‟lemî, Beyrut, 1991.
  • el-Bağavî, Ebû Muhammed el-Hüseyin b. Mesûd b. Muhammed b. el-Ferrâ (v. 510/1116), Meâlimu‟t-Tenzil fî Tefsîri‟l-Kur‟ân, I-V, thk.: Abdürrezzak el- Mehdî, Dâru İhyai‟t-Türâsi‟l-Arabî, Beyrut 1998.
  • el-Bahrânî, Seyyid Hâşim (v. 1107/1695), el-Burhan fî Tefsîri‟l-Kur‟ân, I-V, tahkik: Kısmu‟d-Dırâsâti‟l-İslâmiyye, Müessesetü‟l-Bi‟se, Kum, tsz.
  • el-Baklî, Ebû Muhammed Sadruddîn Ruzbihan b. Ebî Nasr (v. 606/1209), Arâisu‟l- Beyân fî Hakâikı‟l-Kur‟ân, I-III, Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut, 2008.
  • el-Beydâvî, el-Kâdî Nâsırüddîn Ebî Saîd Abdullah b. Ömer b. Muhammed eş- Şirazî (v. 685/1286), Envâru‟t-Tenzîl ve Esrâru‟t-Te‟vîl (Tefsîru‟l-Beydâvî), I-V, thk. Muhammed Abdurrahman el-Mar‟aşlî, Dâru İhyâi‟t-Türâs, Beyrut, 1997.
  • el-Buhârî, Ebû Abdullah İsmail b. İbrahim el-Cu‟fî (v. 256/ 870), Sahihu‟l-Buhârî, I-IX, thk. Muhammed Züheyr b. Nasır en-Nasır, Dâru Tavki‟n-Necât, 2002.
  • Bursevî, İsmail Hakkı b. Mustafâ el-İstanbûlî el-Hanefî el-Halvetî (v. 1127/1715), Rûhu‟l-Beyân, I-X, Dâru‟l-Fikr, Beyrut, tsz.
  • Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Tarihi, Fecr Yayınları, Ankara, 2010.
  • -----------, Tefsir Usûlü, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1995.
  • el-Cassâs, Ahmed b. Ali Ebû Bekir er-Râzî (v. 370/980), Ahkâmu‟l-Kur‟ân, I-V, thk.: Muhammed Sâdık el-Kamhâvî, Dâr-u İhyâi‟t-Türâsi‟l-Arabî, Beyrut, 1405/1985.
  • Cevherî, Tantavî, el-Cevâhir fî Tefsîri‟l-Kur‟ân, I-XXV, Matbaatu Mustafa el- Bâbi‟l-Halebî, Mısır, 1346/1928.
  • el-Cezâirî, Câbir b. Mûsa b. Abdülkadir b. Câbir Ebû Bekir, Eyseru‟t-Tefâsîr li- Kelâmi‟l-Aliyyi‟l-Kebîr, I-V, Mektebetü‟l-Ulûmi ve‟l-Hikem, Medîne, 2003.
  • Çantay, Hasan Basri (v. 1964), Kur‟ân-ı Hakim ve Meâl-i Kerim, I-III, Risale Yayınları, İstanbul, 1993.
  • Demirci, Muhsin, Tefsir Tarihi, Marmara Üniversitesi İlahiyat Vakfı Yayınları, İstanbul 2006.
  • Draz, Muhammed b. Abdullah (v. 1958), Düstûru‟l-Ahlâk fî‟l-Kur‟ân, Müessesetü‟r-Risâle, Beyrut, 1998.
  • Ebû Bekir İbnü‟l-Arabî, Muhammed b. Abdullah (v. 543/1148), Ahkâmu‟l-Kur‟ân, I-IV,thk.: Muhammed Abdulkadir Atâ, Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut, 2003.
  • Ebû Hayyân, Muhammed Yûsuf b. Ali b. Yûsuf b. Hayyân Esîrüddin el-Endelûsî (v. 745/1345), el-Bahru‟l-Muhît fi‟t-Tefsîr, I-X, thk.: Sıdkı Muhammed Cemil, Dâru‟l-Fikr, Beyrut, 1999.
  • Ebû‟s-Suûd, Muhammed b. Muhammed b. Mustafa el-İmâdî (v. 982/1574), İrşâd-u Akli‟s-Selîm İla Mezâye‟l-Kitâbi‟l-Kerîm, I-IX, Dâr-u İhyâi‟t-Türâsi‟l-Arabî, Beyrut, tarihsiz.
  • Ebû Tâlib el-Mekkî, Muhammed b. Ali b. Atıyye el-Hârisî (v. 386/997), Kûtu‟l- Kulûb Fî Muameleti‟l-Mahbûb, I-II,thk.: Asım İbrahim el-Keyâli, Dâru‟l- Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut, 2005.
  • Ebû Ubeyde, Ma‟mer b. el-Müsennâ et-Teymî el-Basrî (v. 209/824), Mecâzu‟l- Kur‟ân, I-II, thk.: Fuat Sezgin, Mektebetü‟l-Hancî, Kahire, 1381/1961.
  • Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır (v. 1942), Hak Dîni Kur‟ân Dili (Eserin dili sadeleştirilmiştir), I-IX, haz. Kurul, Şura Yayınları-Çelik Yayınevi, İstanbul 1993.
  • el-Ferrâ, Ebû Zekeriyya Yahya b. Ziyad b. Abdillah ed-Deylemî (v. 207/823), Meâni‟l-Kur‟ân, I-III, thk.: Ahmed Yusuf Necatî- Muhammed Ali Neccar- Abdülfettah İsmail eş-Şelbî, Dâru‟l-Mısriyye, Mısır, tsz.
  • el-Firuzabadi, Mecdüddin Ebû Tâhir Muhammed b. Yakub (v. 817/1414), Tenvîrü‟l-Mikbâs Min Tefsîri İbn Abbas, Matbaatu Mustafa el-Bâbi‟l-Halebî, Mısır 1951.
  • el-Hâzin, Alâuddîn Ali b. Muhammed b. İbrâhim b. Ömer (v. 741/1340), Lübâbu't- Te'vîl fî Meâni't-Tenzîl, I-IV, thk.: Muhammed Ali Şahin, Dâru‟l-Kütübi‟l- İlmiyye, Beyrut, 1994.
  • el-Huveyzi, Abdulali b. Cum‟a (v. 1112/1700), Tefsîru Nûri‟s-Sekaleyn, I-V, yayınyeri yok, tarihsiz.
  • İbn Arabî, Şeyhu‟l-Ekber Ârif-i Billâh Allâme Ebû Abdillah Muhyiddîn (v. 638/1239), Tefsîru İbni'l-Arabî, I-II, yayın yeri yok, tarihsiz.
  • İbn Âşur, Muhammed et-Tâhir b. Muhammed b. Muhammed et-Tâhir b. Âşur et- Tûnusî (v. 1973), et-Tahrîr ve't-Tenvîr (Tahrîru'l-Ma'na's-Sedîd ve Tenvîru'l-Akli'l-Cedîd Min Tefsîri'l-Kitabi'l-Mecîd), XXX, Dâru't-Tûnusiyye, Tunus, 1984.
  • İbn Atıyye el-Endelûsî, Ebû Muhammed Abdülhak b. Galib b. Abdirrahman b. Temâm (v. 542/1147), el-Muharreru‟l-Vecîz fî Tefsîri‟l-Kitâbi‟l-Azîz, I-V, thk.: Abdüsselam Abdüşşafî Muhammed, Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut, 2000.
  • İbn Ebî Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahman b. Muhammed et-Temîmî er-Râzî (v. 327/939), Tefsîru‟l-Kur‟âni‟l-Azîm, I-XI, thk.: Es‟ad Muhammed Tayyib, Mektebetü Nizâr, Suudi Arabistan, 1998.
  • İbnü'l-Cevzî, Ebû‟l-Ferec Cemâlüddin Abdurrahman b. Ali b. Muhammed (v. 597/1201), Zâdu‟l-Mesîr fî İlmi‟t-Tefsîr, I-IV,thk.: Abrürrezzak el-Mehdî, Dâru‟l-Kitabi‟l-Arabî, Beyrut, 1422/2001.
  • İbn Kayyim el-Cevziye, Muhammed b. Ebî Bekir b. Eyyub Sa‟d Şemsüddîn (v. 751/1350), İ„lâmu‟l-Muvakki„în An Rabbi‟l-Âlemîn, I-IV, thk.: Muhammed Abdüsselam İbrahim, Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut, 1991.
  • İbn Kesîr, Ebû‟l-Fidâ İsmail b. Ömer el-Kureşî el-Basrî ed-Dımaşkî (v. 774/1373), Tefsîru‟l-Kur‟âni‟l-Azîm, I-VIII, thk.: Sami b. Muhammed Selâme, Dâru‟t- Taybe, 1999.
  • İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim ed-Dîneverî (v. 276/889), Garîbu‟l-Kur‟ân, thk.: Said el-Liham, yayın yeri yok, tsz.
  • İbn Teymiyye, Takiyüddin Ebû‟l-Abbas Ahmed b. Abdilhalîm b. Abdisselam el- Harrânî (v. 728/1328), el-Cevâbu‟s-Sahîh Limen Beddele Dîne‟l-Mesîh, I- VI, thk.: Ali b. Hasan; Abdülaziz b. İbrahim; Hamdan b. Muhammed, Dâru‟l-Âsıme, Suûdi Arabistan, 1999.
  • ---------, Beyânu Telbîsi‟l-Cehmiyye fî Te‟sîsi Bidaihimi‟l-Kelâmiyye, I-X, thk.: Heyet, Mecmau Melik Fehd li-Tıbâati‟l-Mushafi‟ş-Şerîf, Medîne, 2005.
  • ---------, Câmiu'l-Mesâil, I-VI, thk.: Muhammed Aziz Şems, Dâr-u Âlem, 2000.
  • ---------, Mecmûu‟l-Fetâvâ, I-XXXV, thk.: Abdurrahman b. Muhammed b. Kâsım, Mecmau‟l-Melik Fehd li-Tıbâati‟l-Mushafi‟ş-Şerif, Medîne, 1995.
  • İmam Gazâlî, Ebû Hamîd Muhammed b. Muhammed (v. 505/1111),İhyâu Ulûmi‟d-Dîn, I-IV, Dâru‟l-Marife, Beyrut, tsz.
  • ---------, Mîzanu‟l-Amel, thk.: Süleyman Dünya, Dâru‟l-Maârif, Mısır, 1964.
  • ---------, Kavâidu‟l-Akâid, thk.: Musa Muhammed Ali, Âlemu‟l-Kütüb, Lübnan, 1985.
  • el-Kâsımî, Muhammed Cemâlüddin b. Muhammed Saîd b. Kâsım el-Hallâk (v. 1332/1914), Mehâsinü‟t-Te‟vîl, I-IX, thk.: Muhammed Basil Uyûn es-Sûd, Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, 1. bs. Beyrut, 1997.
  • el-Kiyâ el-Herrâsî, Ali b. Muhammed b. Ali Ebû‟l-Hasan et-Taberî İmâdüddin (v. 504/1110), Ahkâmu‟l-Kur‟ân, I-IV, thk.:Musa Muhammed Ali ve İzzet Abdu Atıyye, Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut, 1405/1985.
  • el-Kummî, Ebû‟l-Hasan Ali b. İbrahim (v. 307/920), Tefsîru‟l-Kummî, I-II, thk.: Seyyid Tayyib el-Mûsevî el-Cezâirî, Müessesetu Dâri‟l-Kitab, Kum, 1968.
  • el-Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekir b. Ferh el-Hazrecî Şemsüddîn (v. 671/1273), el-Câmi‟ li Ahkâmi‟l-Kur‟ân, I-XX, thk.: Ahmed el-Berdûnî, İbrâhin Atfîş, Dârü‟l-Kütübi‟l-Mısriyye, Kahire 1964.
  • el-Kuşeyrî, Abdülkerim b. Havâzin Ebû‟l-Kâsım (v. 465/1073), Letâifü‟l-İşârât, I- III, thk.: İbrahim Besyûnî, el-Hey‟etü‟l Mısriyyeti‟l-Âmmeti li‟l-Kitab, Mısır 1981.
  • Ma‟lûf, Levis, el-Müncid fi‟l-Luğa, el-Matbaatu‟l-Katolikiyye, Beyrut, 1956. el-Mâturîdî, Ebû Mansur Muhammed b. Muhammed b. Mahmud (v. 333/944), Te‟vîlâtu Ehli‟s-Sünne, I-X, thk.: Mecdî Baslûm, Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut, 2005. el-Mâverdî, Ebû‟l-Hasan Ali b. Muhammed b. Muhammed b. Habîb el-Basrî el- Bağdâdî (v. 450/1059), en-Nüket ve‟l-Uyûn, I-VI, thk.: Seyyid b. Abdilmaksûd b. Abdirrahim, Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut, tsz.
  • Mekkî b. Ebî Tâlib, Ebû Muhammed Hammûş b. Muhammed b. Muhtar el-Kaysî (v. 437/1045), el-Hidâye İlâ Bulûği‟n-Nihâye fî İlmi Meâni‟l-Kur‟ân ve Tefsîrihi, I-XIII, Câmiatu‟ş-Şârika, 2008.
  • el-Mevdûdî, Ebû‟l-A‟lâ (v. 1979), Tefhîmu‟l-Kur‟ân, I-VI, trc.: Kurul, İnsan Yayınları, İstanbul, 1996.
  • Mukâtil b. Süleyman, Ebû‟l-Hasan İbn Beşîr el-Ezdî el-Belhî (v. 150/767), Tefsîru Mukâtil b. Süleyman, I-V., thk. Abdullah Mahmud Şehate, Dâru İhyai‟t- Türâs, Beyrut 2001.
  • Mücâhid b. Cebr et-Tâbiî Ebû‟l-Haccac el-Mekkî el-Kureşî el-Mahzûmî (v. 104/722), Tefsir-u Mücâhid, thk.: Mahmud Abdüsselam Ebû‟n-Nîl, Dâru‟l- Fikri‟l-İslamiyyi‟l-Hadîse, Mısır, 1989.
  • Müslim, Ebu‟l-Hüseyin Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî en-Nisâbûrî (v. 261/875), Sahih, I-III, nşr.: Muhammed Fuâd Abdulbakî, İstanbul, 1992.
  • en-Nehhâs, Ebû Cafer Ahmed b. Muhammed b. İsmail b. Yunus el-Muradî en- Nahvî (v. 338/949), İ„râbu‟l-Kur‟ân, I-V, Haz.: Abdülmün‟im Halil İbrahim, Dâru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut, 1421/2001.
  • en-Nesefî, Ebû‟l-Berekât Abdullah b. Ahmed b. Mahmûd Hâfızuddîn (v. 710/1310), Medârikü‟t-Tenzîl ve Hakâiku‟t-Te‟vîl, I-III, thk. Yusuf Ali Bedîvî, Dâru‟l-Kelimü‟t-Tayyib, Beyrut, 1998.
  • Nwyıa, Paul, S.J., “Le Tafsır Mystıqué Attrıbue A Ğaʻfar Sadıq-Édition critique”, Mélanges de L‟Université Saınt-Joseph, Sayı: XLIII, Fasikül: 4, Imprımerıe Catholıque, Beyrouth 1968., s. 179-230.
  • Râgıb el-Isfahânî, Ebû‟l-Kâsım Hüseyin b. Muhammed (v. 502/1108), ez-Zerîa İlâ Mekârîmi'ş-Şeria, thk.: Ebû Zeyd el-Acemî,Dâru's-Selam, Kahire, 2007.
  • er-Râzî, İmam Fahrüddîn Ebû Abdillah Muhammed b. Ömer b. el-Hasan b. el- Hüseyin et-Teymî (v. 606/1209), Mefâtîhu‟l-Gayb,I-XXXII, Dâru İhyai‟t- Türâsi‟l-Arabî,Beyrut, 1998.
  • es-Sa‟lebî, Ebû İshak Ahmed b. Muhammed b. İbrahim (v. 427/1036), el-Keşf ve‟l- Beyan an Tefsîri‟l-Kur‟ân, I-X, thk.: Ebû Muhammed b. Âşûr, Dâru İhyai‟t- Türâsi‟l-Arabî,Beyrut, 2002.
  • es-Semerkandî, Ebû‟l-Leys Nasr b. Muhammed b. Ahmed b. İbrahim (v. 373/973), Bahru‟l-Ulûm, I-III, yayınyeri yok, tarihsiz.
  • Seyyid Kutub, İbrahim Hüseyin eş-Şarbî (v. 1967), Fî Zılâli‟l-Kur‟ân, I-VI, Dâru‟ş-Şurûk, Kahire 1991. es-Suyûtî, Celâlüddin Abdurrahman (v. 911/1505), el-İtkan fî Ulûmi‟l-Kur‟ân, I- IV.,thk.: Muhammed Ebû‟l-Fadl ibrâhîm, el-Hey‟etü‟l-Mısriyyeti li‟l- Âmme, Kahire 1974.
  • ----------, ed-Dürrü‟l-Mensûr, I-VIII, Dâru‟l-Fikr, Beyrut, tarihsiz.
  • eş-Şîrâzî, Nâsır Mekârim, el-Emsel Fî Tefsîri Kitabullahi‟l-Münzel, I-XX, Müessesetü‟l-Bi‟se, Beyrut, 1992.
  • eş-Şirbînî, Şemsüddin Muhammed b. Ahmed el-Hatîb (v.977/1570), es-Sirâcu‟l- Münîr, I-IV, Matbaatu Bulak, Kahire, 1286/1869.
  • et-Tabatabaî, Seyyid Muhammed Hüseyin (v. 1981), el-Mîzan fî Tefsîri‟l-Kur‟ân, Müessesetü‟l-A‟lemî, I-XXI, Beyrut, 1997.
  • et-Tâberî, Ebû Cafer Muhammed İbn Cerîr (v. 310/922), Câmiu‟l-Beyân Fî Te‟vîli‟l-Kur‟ân, I-XXIV, thk.: Ahmed Muhammed Şakir, Müessesetü‟r- Risale, I. bs. Beyrut, 2000.
  • et-Tabersî, Emînu‟l-İslam Ebû Ali el-Fadl b. Hasan (v. 548/1154), Mecmau‟l- Beyân fî Tefsîri‟l-Kur‟ân, I-X, Dâru‟l-Murtaza, Beyrut, 2006.
  • Tantavî, Muhammed Seyyid, et-Tefsîru‟l-Vasît li‟l-Kur‟âni‟l-Kerîm, I-XV, Dâru Nehdati Mısır, Kahire, 1997-1998.
  • et-Tüsterî, Sehl b. Abdillah (v. 283/897), Tefsirü‟t-Tüsterî, thk.: Muhammed Basil Uyûn es-Sûd, Dârü‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut, 2002.
  • el-Vâhidî, Ebû‟l-Hasan Ali b. Ahmed b.Muhammed b. Ali en-Neysabûrî eş-Şâfiî (v. 468/1076), el-Vecîz fî Tefsîrî Kitabi‟l-Azîz, thk.: Safvan Adnan Dâvûdî, Dâru‟l-Kalem- Dâru‟ş-Şamiye, Dımaşk-Beyrut, 1993.
  • ez-Zeccâc, İbrahim b. es-Sırrî b. Sehl Ebû İshak (v. 311/923), Meânî‟l-Kur‟ân ve İ‟râbuhu, I-V, Âlemu‟l-Kütüb, Beyrut 1988.
  • ez-Zehebî, Muhammed Hüseyin (v. 1977), et-Tefsir ve‟l-Müfessirûn, I-II, Mektebetü Vehbe, Kahire, tsz.
  • ez-Zemahşerî, Ebû‟l-Kâsım Mahmûd b. Ömer (v. 538/1143), el-Keşşâfu An Hakâıkı‟t-Tenzîl, I-IV, Dâru‟l-Kitabi‟l-Arabî, Beyrut 1985.
  • ez-Zerkânî, Muhammed Abdülazîm (v. 1367/1948), Menâhilü‟l-İrfan, I-II, thk.: Ahmed b. Ali, Darü‟l-Hadîs, Kahire 2001.
  • ez-Zerkeşî, Bedrüddin Muhammed b. Abdillah (v. 794/1392), el-Burhan fî Ulûmi‟l-Kur‟ân, I-IV, thk.: Muhammed Ebû‟l-Fadl İbrahim, Dâru İhyai‟l- Kütübi‟l-Arabî, Beyrut/ Lübnan, 1957.
There are 79 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Research Article
Authors

Yunus Emre Gördük

Publication Date June 1, 2015
Published in Issue Year 2015 Issue: 13

Cite

APA Gördük, Y. E. (2015). TEFSİRDE MUHTEVA –METOT İLİŞKİSİ ÜZERİNE KRONOTİPOLOJİK BİR ANALİZ DENEMESİ. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(13), 1-35.

Dicle University
Journal of Social Sciences Institute (DUSBED)