Abstract
This study aims to develop a scale to measure the spiritual satisfaction perceived by the spouses in the family. With this scale, it seeks to contribute to structuring spiritual counseling and guidance services to be made with families more efficiently and purposefully. The scale study started with a literature study, then the researchers created a question pool, and the candidate scale form was obtained. The study was carried out in 2023 with the quantitative research method, and group of this research consisting of spouses from married families. As a result of the exploratory factor analysis, it was determined that the scale had a five-factor structure composed of 29 items. The factors were named as positive personality traits, emotional intimacy, loyalty, altruism, religion and spirituality. The fit indices gave excellent results in confirmatory factor analysis. It was determined that the internal consistency coefficients of the scale were high. In the correlation analysis, it was determined that there was a positive and significant relationship between the factors. The analysis results have led us to the conclusion that the “Scale of Perceived Spiritual Satisfaction Between Spouses” is a measurement tool suitable for its purpose and has validity and reliability.
Keywords
Psychology of Religion Spiritual Counseling Family Spiritual Satisfaction Scale Development
References
- Ağılkaya Şahin, Zuhal. Manevi Bakım ve Danışmanlık. İstanbul: Marmara Akademi Yayınları, 2017.
- Aytaç, Mustafa – Öngen, Burcu. “Doğrulayıcı Faktör Analizi ile Yeni Çevresel Paradigma Ölçeğinin Yapı Geçerliliğinin İncelenmesi”. İstatistikçiler Dergisi: İstatistik ve Aktüerya 5/1 (2012), 14-22.
- Browne, Michael W. – Cudeck, Robert. “Alternative Ways of Assessing Model Fit”. Testing Structural Equation Models, ed. K. A. Bollen – J. S. Long, 136-162. Beverly Hills, CA: Sage, 1993.
- Büyüköztürk, Şener. “Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 32/32 (2002), 470-483.
- Büyüköztürk, Şener. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 27. Basım, 2020.
- Can, Abdullah. SPSS ile Bilimsel Araştırma Süresince Nicel Veri Analizi. Ankara: Pegem Akademi, 4. Basım, 2016.
- Çağ, Pınar – Yıldırım, İbrahim. “Evlilik Doyumunu Yordayan İlişkisel ve Kişisel Değişkenler”. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 4/39 (2013), 13-23.
- Çelik, Metehan – İnanç-Yazgan, Banu. “Evlilik Doyum Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları”. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 18/2 (Eylül 2009), 247-269.
- Devellis, Robert F. Ölçek Geliştirme Kuram ve Uygulamalar. ed. Tarık Totan. Ankara: Nobel Yayınları, 2014.
- Erkuş, Adnan. Psikolojide Ölçme ve Ölçek Geliştirme I: Temel Kavramlar ve İşlemler. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2021.
- Fışıloğlu Hürol – Demir, Ayhan. “Türk Çiftlerde Evlilik Kalitesinin Ölçülmesinde Çift Uyumu Ölçeğinin Uygulanabilirliği”. Avrupa Psikolojik Değerlendirme Dergisi 16/3 (2000) 214–218. https://doi.org/10.1027/1015-5759.16.3.214
- Güncel Türkçe Sözlük. Erişim 27 Haziran 2023. http://sozluk.gov.tr
- Güngör, Duygu. “Psikolojide Ölçme Araçlarının Geliştirilmesi ve Uyarlanması Kılavuzu”. Türk Psikoloji Yazıları 19/38 (2016), 104-112.
- Hamamcı, Zeynep. “Dysfunctional Relationship Beliefs in Marital Satisfaction and Adjustment”. Social Behavior and Personality: An International Journal 33/4 (2005), 313-328. https://doi.org/10.2224/sbp.2005.33.4.313
- İmamoğlu, Seval Erden – Aydın, Betül, “Kişilerarası İlişki Boyutları Ölçeğinin Geliştirilmesi”, Psikoloji Çalışmaları, 29 (2009), 39-64.
- Karagöz, Sema – Gümüş Böke, Emine. Aile ve Dini Rehberlik Merkezlerinde Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmeti. ed. Düzgüner, Sevde – Ayten, Ali. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2020.
- Karakoç, Fatma Yeşim – Dönmez, Levent. “Ölçek Geliştirme Çalışmalarında Temel İlkeler”. Tıp Eğitimi Dünyası 13/40 (2014), 39-49.
- Kline, Theresa J. B. Psychological Testing Apractical Approach to Design and Evaluation. CA: Sage Publications, 2005.
- Koçak, Duygu vd. “Faktör Sayısının Belirlenmesinde Map Testi, Paralel Analiz, K1 ve Yamaç Birikinti Grafiği Yöntemlerinin Karşılaştırılması”. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 13/1 (2016), 330-359.
- Tabachnick, Barbara G. – Linda S. Fidell. Using Multivariate Statistics. New York: Allyn and Bacon, 2007.
- Tavşancıl, Ezel. Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2014.
- Tezer, Esin. “Evlilik İlişkisinden Sağlanan Doyum: Evlilik Yaşamı Ölçeği”, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 2/7 (1996), 1-7.
- Tolan-Çelik, Özlem. “Evlilik Uyumunun Kişilik Özellikleri, İlişkiye Dair İnançlar ve Çatışma Çözüm Stilleri Bağlamında Yordanması (Diyarbakır İli Örneği)”. Malatya: İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2015.
- Tutarel-Kışlak Şennur. “Evlilikte Uyum Ölçeğinin Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. 3P Psikoloji, Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi 7/1 (1999), 50-57.
- Seçer, İsmail. Psikolojik Test Geliştirme ve Uyarlama SPSS ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Anı Yayıncılık, 2. Basım, 2018.
- Şendil, Gül – Korkut, Yeşim. “Evli Çiftlerdeki Çift Uyumu ve Evlilik Çatışmasının Demografik Özellikler Açısından İncelenmesi”. Psikoloji Çalışmaları 28 (Mart 2012), 15-34.
- Yaşlıoğlu, M. Murat. “Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması”. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi 46 (2017), 74-85.
- Yurdugül, Halil. “Ölçek Geliştirme Çalışmalarında Kapsam Geçerliği İçin Kapsam Geçerlik İndekslerinin Kullanılması”. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi 1 (2005), 771-774.
- Yurtkoru, E. Serra vd. Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi. İstanbul: Beta Basım Yayın, 7. Basım, 2018.
Abstract
Bu çalışmanın amacı, aile içerisinde eşler tarafından algılanan manevi doyumu belirlemek için bir ölçek geliştirmektir. Bu ölçekle, ailelerle yapılacak olan manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetlerinin daha verimli ve amacına uygun bir şekilde yapılandırılmasına katkı sunmak amaçlanmaktadır. Ölçek çalışmasına literatür çalışması ile başlanmış, ardından araştırmacılar tarafından bir soru havuzu oluşturulmuş ve aday ölçek formu elde edilmiştir. Nicel araştırma yöntemiyle 2023 yılında gerçekleştirilen bu araştırmanın çalışma grubunu, evli ailelerdeki eşler oluşturmuştur. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda ölçeğin 29 maddeden oluşan beş faktörlü bir yapı arz ettiği görülmüştür. Faktörlere olumlu kişilik özellikleri, duygusal yakınlık, sadakat, diğerkâmlık, din ve maneviyat isimleri verilmiştir. Uyum indeksleri doğrulayıcı faktör analizinde mükemmel sonuç vermiştir. Ölçeğin iç tutarlık katsayılarının yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir. Korelasyon analizinde, faktörler arası anlamlı ve pozitif bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Yapılan analiz sonuçları bizi “Eşler Arasında Algılanan Manevi Doyum Ölçeği”nin (EŞMDÖ) amacına uygun, geçerliliği ve güvenilirliği olan bir ölçme aracı olduğu sonucuna ulaştırmıştır.
References
- Ağılkaya Şahin, Zuhal. Manevi Bakım ve Danışmanlık. İstanbul: Marmara Akademi Yayınları, 2017.
- Aytaç, Mustafa – Öngen, Burcu. “Doğrulayıcı Faktör Analizi ile Yeni Çevresel Paradigma Ölçeğinin Yapı Geçerliliğinin İncelenmesi”. İstatistikçiler Dergisi: İstatistik ve Aktüerya 5/1 (2012), 14-22.
- Browne, Michael W. – Cudeck, Robert. “Alternative Ways of Assessing Model Fit”. Testing Structural Equation Models, ed. K. A. Bollen – J. S. Long, 136-162. Beverly Hills, CA: Sage, 1993.
- Büyüköztürk, Şener. “Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 32/32 (2002), 470-483.
- Büyüköztürk, Şener. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 27. Basım, 2020.
- Can, Abdullah. SPSS ile Bilimsel Araştırma Süresince Nicel Veri Analizi. Ankara: Pegem Akademi, 4. Basım, 2016.
- Çağ, Pınar – Yıldırım, İbrahim. “Evlilik Doyumunu Yordayan İlişkisel ve Kişisel Değişkenler”. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 4/39 (2013), 13-23.
- Çelik, Metehan – İnanç-Yazgan, Banu. “Evlilik Doyum Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları”. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 18/2 (Eylül 2009), 247-269.
- Devellis, Robert F. Ölçek Geliştirme Kuram ve Uygulamalar. ed. Tarık Totan. Ankara: Nobel Yayınları, 2014.
- Erkuş, Adnan. Psikolojide Ölçme ve Ölçek Geliştirme I: Temel Kavramlar ve İşlemler. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2021.
- Fışıloğlu Hürol – Demir, Ayhan. “Türk Çiftlerde Evlilik Kalitesinin Ölçülmesinde Çift Uyumu Ölçeğinin Uygulanabilirliği”. Avrupa Psikolojik Değerlendirme Dergisi 16/3 (2000) 214–218. https://doi.org/10.1027/1015-5759.16.3.214
- Güncel Türkçe Sözlük. Erişim 27 Haziran 2023. http://sozluk.gov.tr
- Güngör, Duygu. “Psikolojide Ölçme Araçlarının Geliştirilmesi ve Uyarlanması Kılavuzu”. Türk Psikoloji Yazıları 19/38 (2016), 104-112.
- Hamamcı, Zeynep. “Dysfunctional Relationship Beliefs in Marital Satisfaction and Adjustment”. Social Behavior and Personality: An International Journal 33/4 (2005), 313-328. https://doi.org/10.2224/sbp.2005.33.4.313
- İmamoğlu, Seval Erden – Aydın, Betül, “Kişilerarası İlişki Boyutları Ölçeğinin Geliştirilmesi”, Psikoloji Çalışmaları, 29 (2009), 39-64.
- Karagöz, Sema – Gümüş Böke, Emine. Aile ve Dini Rehberlik Merkezlerinde Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmeti. ed. Düzgüner, Sevde – Ayten, Ali. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2020.
- Karakoç, Fatma Yeşim – Dönmez, Levent. “Ölçek Geliştirme Çalışmalarında Temel İlkeler”. Tıp Eğitimi Dünyası 13/40 (2014), 39-49.
- Kline, Theresa J. B. Psychological Testing Apractical Approach to Design and Evaluation. CA: Sage Publications, 2005.
- Koçak, Duygu vd. “Faktör Sayısının Belirlenmesinde Map Testi, Paralel Analiz, K1 ve Yamaç Birikinti Grafiği Yöntemlerinin Karşılaştırılması”. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 13/1 (2016), 330-359.
- Tabachnick, Barbara G. – Linda S. Fidell. Using Multivariate Statistics. New York: Allyn and Bacon, 2007.
- Tavşancıl, Ezel. Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2014.
- Tezer, Esin. “Evlilik İlişkisinden Sağlanan Doyum: Evlilik Yaşamı Ölçeği”, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 2/7 (1996), 1-7.
- Tolan-Çelik, Özlem. “Evlilik Uyumunun Kişilik Özellikleri, İlişkiye Dair İnançlar ve Çatışma Çözüm Stilleri Bağlamında Yordanması (Diyarbakır İli Örneği)”. Malatya: İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2015.
- Tutarel-Kışlak Şennur. “Evlilikte Uyum Ölçeğinin Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. 3P Psikoloji, Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi 7/1 (1999), 50-57.
- Seçer, İsmail. Psikolojik Test Geliştirme ve Uyarlama SPSS ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Anı Yayıncılık, 2. Basım, 2018.
- Şendil, Gül – Korkut, Yeşim. “Evli Çiftlerdeki Çift Uyumu ve Evlilik Çatışmasının Demografik Özellikler Açısından İncelenmesi”. Psikoloji Çalışmaları 28 (Mart 2012), 15-34.
- Yaşlıoğlu, M. Murat. “Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması”. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi 46 (2017), 74-85.
- Yurdugül, Halil. “Ölçek Geliştirme Çalışmalarında Kapsam Geçerliği İçin Kapsam Geçerlik İndekslerinin Kullanılması”. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi 1 (2005), 771-774.
- Yurtkoru, E. Serra vd. Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi. İstanbul: Beta Basım Yayın, 7. Basım, 2018.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Psychology of Religion |
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Publication Date | December 31, 2023 |
| Submission Date | August 2, 2023 |
| Acceptance Date | September 5, 2023 |
| Published in Issue | Year 2023 Volume: 24 Issue: 24 |
