The Journal of Agri Islamic Sciences

Abstract

Zülkarneyn’in kimliği, sahip olduğu imkânları, seferleri ve iktidar alanı tefsirde hep tartışılmıştır. Zülkarneyn, müslüman olmasına rağmen bazen putperest bir kral; insan olmasına rağmen bazen de bir melek veya cin olarak ele alınmıştır. Yine onun iki dağ arasına demir ve bakırla inşa ettiği set, taş ve harçla inşa edilen setlerle izah edilmiş; yaptığı seferleri ise uzayda gerçekleştiği yönünde açıklanmıştır. Zülkarneyn konusunda yapılan çalışmalarda onun ideal devlet adamlığı yönü zayıf bırakılmıştır. Bu sebeple makalede onun ideal devlet adamlığı yönüne vurgu yapılmıştır. Çalışmada Zülkarneyn ile ilgili ayetlere dil merkezli yaklaşılmış; kıssa, tarihi bilgilerle desteklenmiş ve bir tefsir çalışması olması hasebiyle de tefsir kitaplarına müracaat edilmiştir. Zülkarneyn’i merak edip onun hakkında Hz. Peygambere soru soranlar Yahudi olduğu için Ahd-i Atik ile şerhlerinden de istifade edilmiştir. Zülkarneyn’in kim olduğunu tespit etmek zor olsa da kaynaklar, onun Pers krallarından biri ya da Makedonyalı İskender olma ihtimalini kuvvetlendirmektedir. Zira Persler dönemi ile kadim Makedonya döneminde düzenli ordular kurulmuş, paralı askerler kullanılmış, madencilikte ilerlemeler kaydedilmiş, sanat, mimari, zanaatkârlık ve yazı gelişmiş, tarihte zengin büyük kentler doğmaya başlamıştır. Bütün bu etkinlikler de ona verilen ‘sebepler’ olmalıdır. Ayrıca Pers ve Makedonya devletleri dünyanın en önemli bölgeleri olan Anadolu, Ortadoğu ve Kuzey Afrika’ya hâkim olmuş medeniyetlerdir.